DOS işletim sisteminde normal bir kullanıcının sıkça ihtiyaç duyacağı komutlar yaklaşık on adettir. Bunlara zaman zaman kullanılabilecek yaklaşık on adet komut daha eklenebilir. Bunları öğrenmek suretiyle kullanıcı kendisi için gerekli işlemlerin çoğunu kolayca gerçekleştirebilir. Aşağıda en çok ihtiyaç duyulan komutlar ve kullanım biçimleri verilmiştir.(Tamamen büyük ve kalın harfle yazılanlar aynen girilmesi gereken komutlar, büyük harfle başlayıp küçük harfle devam eden ve yatık yazılanlarsa kullanıcı tarafından belirtilen herhangi bir isim olarak anlaşılmalıdır.)

DIR : Dosyaları listele

Bulunulan klasör içerisinde bulunan dosya ve klasörleri listelemek için dir komutu kullanılır. Herhangi bir dosyanın bir klasörde bulunup bulunmadığı veya adı, uzantısı ve boyu gibi bazı özellikleri öğrenilmek istendiğinde bu komut kullanılır. Alt klasörlerin adlarının yanında klasör olduklarını belirten 'DIR' sözcüğü bulunur. Bulunulan klasör yerine bir başka klasör de adı verilerek listelenebilir. Bir dosya adı verildiğinde ise sadece o dosyaya ait bilgiler ekranda görünür.

DIR			Bulunulan klasördeki dosyaları listele.
DIR 			Klasör	Klasördeki dosya ve alt klasörleri listele.
DIR 			Dosya		Sadece adı verilen dosyayı listele

DOS'ta Sabit etiketli bir sabit diskte Belgelerim adlı klasörde bulunulduğu sırada dir girilirse ekranda aşağıdakine benzer bir çıktı görünür. (Elbette çıktı her bilgisayarda, bulunulan klasöre ve içinde bulunan dosyalara göre değişecektir.)

C sürücüsündeki birim Sabit
Birim Seri Numarası 3867-1CFF
C:\Belgelerim dizini

.             <DIR>		15/09/98	14:40
..            <DIR>		15/09/98	14:40	
Resimler      <DIR>		15/09/98	14:40
Yazılar       <DIR>		15/09/98	14:40	
Programlar    <DIR>		15/09/98	14:40
Notlar.txt                 15/09/98	14:40	
Okubeni.txt                15/09/98	14:40
              2 dosya 2456 bayt
              5 dizin 324.456.765  bayt boş

CD : Başka klasöre geç

Bir klasörden diğerine geçmek için, başka bir deyişle klasör değiştirmek için cd komutu kullanılır. Bir klasöre geçildiğinde komut satırının solunda o klasörün adı bulunur. Her klasörde sadece adı verilerek ancak bir altındaki klasöre geçilebilir. Bir üst klasöre klasör ismi olarak '..' girilerek gidilebilir. Bir alt ve bir üst düzey dışındakiler geçmek ya adımı adım klasör değiştirerek ya da geçilecek klasörün tam yolu verilerek ulaşılabilir.

CD 			Klasör		Klasöre geç.
CD .. 	Bir üsteki klasöre geç.
CD 			Bulunulan klasörü göster.

MD : Klasör yarat.

Yeni bir klasör yaratmak için md komutu kullanılır. Bu komut girildiğinde yaratılan klasör elbette henüz boş durumdadır. Kullanıcılar butun dosyalarını aynı yerde bulundurmak yerine, onları belli gruplara ayırıp, her bir grubu bu komutla yaratacakları ayrı bir klasörlerde tutabilirler.

MD Klasör 	Klasör yarat.

RD : Klasörü yok et.

Boş bir klasörü silmek için rd komutu kullanılır. Ancak silinecek klasör boş olmalıdır, yoksa silinemez. Bir klasör yok edilmeden önce içerisinde bulunan bütün dosyaların silinmesi gerekir.

RD Klasör		Klasörü yok et.

DEL : Dosya sil.

Bir dosyayı silmek için del komutu kullanılır. Bir dosya silindiğine sadece içindekiler silinmez, dosya tümüyle yok olur. Bazı koşullarda silinen bir dosyanın kurtarılması özel bazı programlar aracılığıyla mümkün olabilmektedir. Ancak bu programlar her yerde bulunmamakta ve kurtarma işlemlerini her zaman başarıyla gerçekleştirememektedirler. O yüzden bu komut dikkatli kullanılmalı ve önemli dosyaların her zaman bir yedeği bulundurulmalıdır.

DEL Dosya 	Dosyayı sil.
DEL Klasör	Klasörün içindeki tüm dosyaları sil. 

TYPE : Dosya içeriğini göster

Bir dosyanın içeriği ( içerisinde bulunanlar yazılar) type komutuyla ekranda gösterilebilir. Ancak sadece içerisinde standart biçimde oluşturulmuş metinler bulunan dosyalar bu yolla görüntülenebilir. Yazılara biçimlendirme gibi bir çok işlev ve görünüş değişikliği eklemeleri yapabilen 'Word' gibi kelime işlemci programlarda oluşturulmuş dosyaların içerikleri bu yolla (özel olarak metin dosyası olarak kaydedilmediyse) görüntülenemez. Ayrıca yazı dışında resim, program gibi dosya türleriyle bu komut kullanıldığında ekranda saçma sapan karakterler görünür.

TYPE Dosya 	Dosyanın içeriğini görüntüle.  

Yukarıda sayılan komutlar dışında, kullanıcıların zaman zaman gereksinim duyabilecekleri bir çok komut bulunmaktadır. Normal bir kullanıcı bunlardan sadece önemli olanları bilmelidir. Diğer komutların çoğu kullanıcının normal şartlarda gereksinim duymadığı, sadece özel bir işlevi yerine getiren komutlardır. Burada değinilecek komutlar dışında kalan bazı komutlar da son derece tehlikeli, uzman kullanıcılar dışındakileri kesinlikle kullanmaması gereken komutlardır. Burada değinilenlerse normal kullanıcıların da zaman zaman ihtiyaç duyabileceği komutlardır.

CLS : Ekranı temizle.

DOS ekranında daha önce girilen komutlar ve bunların ürettiği sonuçlar komut satırının ( genellikle sadece son birkaç komutunkiler görünecek üzere) yukarısında kalır. Komut satırının üzerindekileri silmek ve komut satırını en üst satıra almak için cls komutu kullanılır.

DATE : Tarihi göster.

DOS işletim sisteminde günü tarihini görmek ve değiştirmek için 'date' komutu kullanılır. Bu komut girildiğinde ekran bugünün tarihi gelir ve yeni tarihin girilmesi beklenir. Hiçbir şey girmeden 'Enter' tuşuna basılırsa tarih değiştirilmeksizin bugünün tarihi öğrenilmiş olur.

TIME : Saati göster (veya değiştir).

DOS'ta sistem saatini (bilgisayarın içindeki saat) değiştirmek veya öğrenmek için time komutu kullanılır. Yeni saat girmek yerin 'enter' tuşuna basılırsa saat değişmez. Saat sadece öğrenilmiş olur.

EXIT : Oturumdan çık.

Her komut işletim sisteminde bulunan ve komut yorumlayıcısı adı verilen program tarafından çalıştırılır. Bazı durumlarda bir yorumlayıcıdan başkasına girilebilir. Her girilen yorumlayıcı oturum adı verilen yeni bir ortama girer. Bu, her hangi bir programın veya işletim sisteminin içinden çıkmadan DOS komutlarının kullanılması için de gerekli olabilir. Böyle durumlarda bir oturumdan çıkıp bir önceki ortama dönmek için exit komutu kullanılır. Windows işletim sisteminde açılan bir DOS oturumundan bu komutla çıkılıp yine windows ortamına dönülebilir.

MORE : Çıktıyı sayfa, sayfa göster.

Bazı komutların çıktısı ekran sığmaz. Bu durumda çıktı bir insanın okuyamayacağı hızda ekrana gelir ve gider. Sonuçta çıktının sadece son kısmı görünür. Bu durumu önlemek ve bir komutun çıktısını her defasında bir sayfa görünecek şekilde ekrana getirmek için more komutu kullanılır. Her gelen sayfadan sonrakine geçmek için herhangi bir duşa basmak yeterlidir. Bu komutun kullanılışı başka bir komutla birlikte çalışması gerektiğinden diğerlerinden farklıdır. Önce çıktısı sayfa gösterilecek komut tüm parametre ve seçenekleriyle birlikte yazılır, sonra boru ( | ) adı verilen işaret konur ve 'more' komutu yazılır.

Komut | MORE  	Komutun çıktısını sayfa sayfa göster.

TREE : Tüm ağaç yapısını göster.

Belli bir klasörün altında bulunan bütün klasörler onlarında altları dahil olmak üzere ekranda sergilenmek istenirse tree komutu kullanılır.

TREE		Bulunulan klasörün alt klasörlerini göster.
TREE Klasör  	Adı verilen klasörün alt klasörlerini göster.

ATTRIB : Komutlara niteliklerini değiştir.

Her dosya arşiv dosyası, sistem dosyası, gizli dosya veya silinemez dosya olma gibi bazı niteliklere sahiptir. Bu nitelikler üzerinde işlem yapmak için attrib komutu kullanılır. Nitelikler sırasıyla A,S,H,R harfleriyle belirtilir. Bir nitelik '+' karakteriyle verilip '-' karakteriyle geri alınır.

ATTRIB +H Dosya    	Dosyaya gizlilik niteliği ver.
ATTRIB -H Dosya    	Dosyanın gizlilik niteliğini kaldır.
ATTRIB +R Dosya    	Dosyaya silinemezlik niteliği ver.
ATTRIB -R Dosya    	Dosyanın silinemezlik niteliğini kaldır.

FC : Dosyaları karşılaştır.

İki dosya arasındaki farkların ve bu farkların oluştuğu satırların bulunması için kullanılan komut fc'dir . Bu komut iki dosyanın ( isim ve konum açısından farklı olsalar da) içerik açısından aynı olup olmadığını kontrol etmek için kullanılabilir

FC Dosya1 Dosya2  	Adı verilen dosyaları karşılaştır.

LABEL : Diskin etiketini değiştir

Her disk ve disketin bir etiket'i yani adı vardır ve bu ad label komutuyla değiştirilebilir. Bazı durumlarda işletim sistemleri, disket veya disketleri üzerindeki yazı veya renk gibi fiziksel özelliklerinden tanıyamayacağı için, bir diske veya diskete bu isimle referans verirler.

LABEL Sürücü 		Sürücünün etiketini değiştir.

FIND : Belirtilen yazıyı bul.

Bir dosya içerisinde geçen bir sözcük veya ifadeyi bulmak için find komutu kullanılır. Bu komutla içeriği hakkında belli bir fikir sahibi olunan ancak ismi bilinmeyen dosyaları bulmak mümkün olabilmektedir.

FIND "Yazı" Dosya  	Yazıyı dosya içinde bul.

CHKDSK : Disk(et)in durumunu göster.

Bir disk veya disket içinde kullanılan ve kullanılmayan alanların büyüklüğünü, ne kadarlık kısmın bozuk veya kullanılamaz durumda olduğunu olmak için chkdsk komutu kullanılır. Ancak disk veya disketler üzerinde daha geniş bir inceleme yapmak için daha kapsamlı bir program kullanmak gerekir

MEM : Belleğin durumunu göster.

Bilgisayarın içindeki bellek biriminin kapasitesini, belli bir anda bu kapasitenin ne kadarının kullanıldığını ve ne kadarının boş olduğunu öğrenmek için mem komutu kullanılır.

DELTREE : Klasörü altındakilerle birlikte yok et.

Bir klasör 'del' komutuyla silindiğinde yok olmaz. Silinen sadece altında bulunan dosyalardır. Bununla birlikle, 'rd' komutu da bir klasörü boş olmadıkça silmemektedir. Bir klasörü altındaki dosya ve klasörleriyle birlikte yok etmek için deltree komutunu kullanmak gerekir. Bu komutun geri dönüşü olmadığı için yok edilecek klasörün altında bulunan bütün nesnelerin ne içerdiği bilinerek kullanılmalıdır.

\ : Klasör Altında.

Bir klasör veya dosyanın bir klasör veya sürücünün altında olduğunu belirten işaret ters bölüm ( \ ) karakteridir. Bir klasörden sadece kendisinin bağlı olduğu bir üst klasör ve kendisinin bir düzey altında bulunan dosya ve klasörlere erişilebildiği için, bunların dışındaki klasörlerde bulunan klasör ve dosyalara erişmek için konumlarını tam olarak belirtilmesi gerekir. Aksi taktirde dosya veya klasörün bulunamadığını belirten bir mesajla karşılaşılır. Klasörler ve dosyalar arasında bu işaretten başka boşluk bırakılmaz. Bu işaretle birbirine bağlanmış klasörler veya dosya ismi sadece tek bir nesneyi gösterir.

ÜstKlasör\AltKlasör\Dosya

* : Bir yazının yerini tut.

Birden çok dosya veya klasörlerle işlem yapılması gerektiğinde, her madde için tek tek komut kullanılması yerine, ortak özellikler belirtilir ve yıldız ( * ) karakterinin kullanılır. Bu karakter herhangi bir karakter dizisi anlamına gelir ve hiç bir karakterin bulunmaması gibi bir durumu da kapsar.

*.txt   Bütün .txt uzantılı dosyalar.
A*.*   	 A ile başlayan tüm dosya veya dizinler.
A*B.doc 	A'yla başlayan B'yle biten doc uzantılı dosyalar.

? : Bir harfin yerini tut.

Tıpkı yıldız karakteri gibi soru işareti ( ? ) de 'joker' olarak kullanılabilir. Ancak bu işaret sadece bir karakterin yerini tutar ve bulunduğu konuma iki karakter girmesi durumunda geçerli bir seçenek olarak kabul etmez.

A?B.txt 	Başı A sonu B olan üç harfli txt uzantılı dosyalar.  

| : Komut çıktısını başka bir komuta gönder.

Bazı durumlarda bir komutun çıktısı boru ( | ) adı verilen karakter yardımıyla bir komuta girdi olarak gönderilebilir. İkinci komut yapacağı işlevi bu girdi üzerinde gerçekleştirip sonucu (eğer sonunda yine bir boru ve çıktıyı girdi olacak başka bir komut yoksa ) ekrana yazar.

Komut1 | Komut2    	İlk komutun çıktısını ikincisinin girdisi olsun.  

> : Komutun çıktısını dosyaya yaz.

Bir komutun çıktısını ekran yerine bir dosyaya göndermek ( yazdırmak) istendiğinde 'büyüktür' ( > ) işareti kullanılabilir. Sonucu görmek o dosyanın 'type' komutuyla ekranda gösterilmesiyle görülebilir. Bu işaretin kullanılması için kullanılan komutun belli bir ekran çıktısı üreten bir komut olması gerekir. Aksi taktirde dosyaya yazılacak herhangi bir metin oluşmaz.

Komut  > Dosya   	Komutun çıktısını ekran yerine dosyaya yaz. 

/ : Komutla Seçenek Kullan

Herhangi bir komuta seçenek girmek için ( / ) karakteri ( slaş ) kullanılır. Bu karakterin ardından herhangi bir anahtar ( genellikle belli bir işlemi veya tercihi simgeleyen ) bir harf girilir. Birden fazla seçenek (birbirleriyle çelişmedikleri durumunda) artarda girilebilir.

Komut Parametreler /Seçenek		Komuta seçenek girmek. 

. : Dosya İsim Uzantı Ayırıcı

Bir dosya ismiyle uzantısını ayırmak için ( . ) karakteri ( nokta ) kullanılır. Bu karakterin sol tarafı isim sağ tarafı da uzantı olarak addedilir. Bir dosyanın ismi ve uzantısı birlikte dosyanın kendisini ifade ettiğinden noktanın ne sağında ne de solunda boşluk bırakılmadan, bir bütün olarak yazılır.

İsim.Uzt		İsimle uzantıyı ayırmak.

• Yanlışlıkla formatlanan bir disket UNFORMAT komutu ile geri alınabilir.

• Format komutunu bozulan disketlerinizin bozuk kısımlarını işaretlemesi için kullanabilirsiniz. Bozuk kısımları işaretleyerek buralar bilgi yazılmasını önler.
  
• Ayrıca sistem disketi oluşturmak için de Format komutu kullanılabilir. (Bu iş için SYS komutu da kullanılır.)
  
• Virüslü disketleri de format ile silebilirsiniz.