Telefon sistemi bazen 'plain old telephone service' (POTS) olarakda adlandirilir. PSTN olarak adlandirilmasi daha dogrudur. PSTN (public switched network) pek çok bilgi aginin temelini olusturur ve siradan bir telefon baglantisina modem takmakla gerçekten en basit bilgi haberlesme seklidir.
Gelecekte ISDN`inde (integrated services digital network) yardimiyla PSTN dünya çapinda dijital bir aga dönüsecek. ISDN bilgi, video, ses ve çesitli dijital hizmetlerin dünya çapinda tasinmasina izin verecek.
PSTN birkac switch ofisinden olusur. Amerikan PSTN`i 7 bölgesel Bell sirketinden (RBHCs-regional bell holding companies) olusur ve 21 Bell isletim sirketini (BOCs-Bell operating companies) yönetir.
Her üye (müsteri) ayirma noktasina (demarcation point) baglanan bir iç kablo ile sisteme baglidir. Ayirma noktasi da yerel switch ofisine yerel bag (local loop) adi verilen belirli uzunlukta bir kablo ile baglidir. Amerika`da yerel switch ofisleri ayni zamanda merkezi ofisler (COs-central offices) yada kablo merkezleri olarakda adlandirilir. Yerel bag CO`dan kontrol edilir ve 'yerel santral tasiyicisi' (LEC-local exchange carrier) olarak bilinen yerel telefon sirketinin sorumlulugundadir.
Varsayalim ki bir kullanici ayni mahalledeki diger bir kullaniciyi telefonla aramak istesin. Bu durumda yerel CO hem arayan hemde aranan kullanicilarin hatlarini kontrol eder ve tüm arama islemi yerel CO tarafindan direk olarak gerçeklestirilebilir. Bununla beraber, eger kullanici belirli uzakliktaki baska birini aramak isteseydi, yerel CO çagriyi komsu LEC lerden birine yollamak ihtiyacini duyabilirdi. Amerika kanunen çesitli yerel erisim tasima alanlarina (LATAs-local access transport areas) bölünmüstür. her bir LATA`da birden fazla farkli LEC`ler ve yerel CO`lar olabilir. Bir LATA içerisinde yapilan bir arama intra-LATA arama olarak adlandirilir.
Varsayalim ki bir kullanici farkli bir LATA daki baska bir kullaniciyi aramak istesin. Bu tip çarilara inter-LATA çagrilar denir. Bu durumda, çagrinin bir varlik noktasina (POP-point of presence) yönlendirilmesi gerekir. POP yerel CO`yu inter-exchange carrier (IXC) adi verilen uzak-mesafe santral tasiyiciya baglar. Her LATA, o alanda is yapan her IXC için bir yada daha fazla POP`a sahiptir. Amerikada her BOC, kanuni olarak her uzak-mesafe tasiyicisinin her CO`ya erisimine esit erisim izni vermekle yükümlüdür. Simdi çagri IXC`nin kontrolüne geçiyor ve uzaktaki bir LATA ya bagli POP`a yönlendiriyor. Bu yüzden inter-LATA telefon çagrilari iki LEC ve bir IXC ile olusacaktir.
PSTN temel olarak bir telefon agidir. Diger bir deyisle, insan sesi seklindeki bilgiyi karsilikli olarak degis tokus etmek ana görevidir. PSTN analog bir servisdir. Analog baglantilar insan sesi sinyallerini tasimak için çok uygundurlar. Dijital bilginin tasinmasi içinde kullanilabilirler fakat dijital bilginin önce analog sinyallere dönüstürülmesi gerekir. Bu da bir modem kullanilarak gerçeklestirilir. Gerçekte, PSTN ses, görüntü, resim ve yazi gibi pekçok çesitte sinyallerin tasinmasinda genis çapta kullanilmaktadir. PSTN`in siradan ses telefon çagrilari haricinde en genel kullanimlarindan biri FAX`dir. FAX ('fascimile' in kisa yazilisi) makineleri PSTN üzerinde dokümanlarin tasinmasinda kullanilmaktadir. Fax makinesi dokümanin her sayfasini bir kerede bir satir olacak sekilde tararlar ve aydinlik ve karanlik noktalarla bir bit-map olustururlar. Bu sinyaller kodlanir ve uzaktaki fax makinesine telefon hatlari üzerinden gönderilir. Vardiklari yerde dekod edilirler ve dokümanin bir kopyasini çikti olarak verirler. Gönderilen orjinalin bir bit-map`i oldugu için fax ile el yazisi ve resim içeren tipte dokümanlarda gönderilebilir. Bu, telex gibi eski doküman transfer yöntemlerinden çok daha uygundur.
PSTN baglantilari orjinalde ses sinyallerini tasimak için dizayn edilmisti fakat ayni zamanda bilgi tasimada da kullanilabilir. PSTN üzerinde tasinabilmesi için dijital bilgi önce modem tarafindan analog sinyallere çevrilmek zorunda.
Fakat bu gereksinimin disinda bir bilgi transferi çagrisi ses-tabanli bir telefon çagrisi ile çok benzer bir sekilde yapilir. Diger bir deyisle siradan bir dial-up telefon baglantisi üzerinden bilgi transferi yapabilirsiniz.
* Dial-up baglantilar switched baglantilar olarakda bilinirler.
Bütün ihtiyaciniz olan modeminize takabileceginiz bir telefon soketi. Modem`de bilgisayariniza baglaniyor. Modem`in ayri bir cihaz olmasi gerekmiyor. PC içindeki bir kartda olabilir. Baglanti telefon seti yerine terminal ile kuruluyor. Telefon numarasi seçimi ve baglantinin kontrolü için bilgisayar terminalini kullanirsiniz. Bir dial-up baglanti kullaniminda, analog teknolojisine bagli olarak, bilgi transfer hizlari su an 28,800 bps (bits per second) ile sinirlidir. Bu seviyedeki bir hiz yüksek olarak düsünülemez ama pek çok uygulama için uygundur. Örnegin, müsteri hesabi bilgilerini güncellemek için merkezi bir bilgisayara baglanan bir satis elemani bu hizi yeterli bulabilir.
Bildiginiz gibi, PSTN dial-up yada switched baglantilar üzerinde düsükten orta hiza kadar bilgi transferlerinde kullanilabilir. Özel adanmis (dedicated) PSTN baglantilarini kiralamak mümkündür. Adanmis baglantilar PSTN ile çalisirlar fakat iki belirli site arasinda kalici baglantilar olduklarindan switch edilemezler. Diger bir deyisle sadece baglantiyi kiralayan müsterinin kullanimi içindirler ve baskalari kullanamaz. Adanmis baglantilar kiralamak için daha pahalidirlar fakat büyük miktarlarda bilgi transferi yapiyorsaniz ve uzaktaki bir veritabanina çabuk erisim ihtiyaciniz varsa fiyat uygun olabilir.
Adanmis PSTN baglantilarini kiralamak organizasyonunuzun sitelerini merkezi bir yere baglayan bir ag kurmada kullanilabilir.
Adanmis PSTN baglantilariyla bile, teknoloji analog oldugu için, hiz sinirlamalarini kabullenmek zorundasiniz. Eger daha yüksek hizlar isterseniz özel dijital baglantilar kiralamak zorundasiniz. Dijital baglantilar kullanilan sitelerde 56kbps ve yukarisi hizlar sunulur. Amerika`da T1 baglantilar 1.544 Mbps hizlar sunar. Avrupa`da E1 baglantilar ise 2.048 Mbps hiz sunar.
Fractional T1 diye bilinen servislerde mevcuttur. Bu baglantilar normal 56kbps dijital`den daha ygksek hizlara ihtiyaç duyan fakat T1 baglantisinin tüm 1.544 Mbps lik hizina itiyaci olmayan müsteriler tarafindan kullanilabilir. Bu durumda bir müsteri T1 baglantinin yarim, çeyrek, 6 da 1 yada 8 de 1`ini kiralayabilir. Bazi kullanicilarda 45 Mbps e kadar hizlar sunan T3 baglantilari tercih edebilir.
Bildiginiz gibi telefon aglari bilgisayarlar arasinda bilgi transferi için kullanilabilirler. Bilginin tipi ve nasil kullanmak istediginiz seçeceginiz telefon servisinin tipini belirler. Bir servis seçerken en önemli etkenlerden biri ihtiyacinizin çevrim-içi yada çevrim-disi hesaplama için oldugudur.
örnek olarak, bir finans kurulusunun ülke çapinda subeleri olsun. Müsteriler gündüzleri hesaplariyla ilgili islemler yapiyor ve bu islemlerle ilgili bilgiler yerel terminallerde depolaniyor. Günün sonunda bu bilgiler firmanin merkezi bürosundaki merkezi bilgisayara gönderiliyor. Bu çevrim-disi küme islemenin bir örnegidir. Çevrim-disi hesaplama giris bilgisinin var olan bilgiyi güncellemek için kullanilmamasi olarak düsünülebilir. Ve küme isleme ise talimatlarla birlikte bilginin giris oldugu ve daha sonra islenmesi için depolanmasidir. Küme islemi basladiginda bilgisayar tüm kümelenmis bilgiyi islemek için kullanir. Bütün küme isleri bilgisayarda siralanir ve baslangiçtan bitise tek tek çalistirilirlar.
Simdi de tam tersinin oldugu bir örnege bakalim. Yine bir finans kurulusunun ülke çapinda subeleri olsun. Müsteriler gündüzleri hesaplari üzerinde islemler yapiyor. Bu durumda bu islemle ilgili bilgiler giris olur olmaz aninda merkezi bilgisayara gönderiliyor ve varolan bilgiyi güncellemede kullaniliyor. Yani bir müsteri para yatirir yada çekerse, bu olay çevrim-içi olarak derhal kaydediliyor. Bu yolla hesap devamli olark güncel oluyor. Hesaplarin uzaktan çevrim-disi güncellemesi siradan bir dial-up telefon baglantisi ile kolaylikla yapilabilir.