Horlama hastalýðý umutsuz deðil
Normal eriþkin insanlarýn en az %45'i zaman zaman horlamaktadýr.
%25'i sürekli olarak horlamaktadýr. Horlama problemi en sýk þiþman
erkeklerde görülür ve yaþla birlikte her geçen gün artar
A.B.D. de 300 den fazla firma horlamaya karþý cihaz geliþtirmiþtir.
Bazý modeller pijama arkasýna tenis topu yapýþtýrmak gibi eski bir
modelin modifikasyonlarýdýr (Sýrt üstü yatarken horlama daha çok
artar.). Çene ve boyun askýlarý, boyunluklar ve aðýz içine
yerleþtirilen cihazlar hiçbir yarar saðlamamýþtýr. Horlama sesi ile
çalýþýp hastayý uyandýran elektronik cihazlar bulunmuþtur. Bütün bunlar
hastanýn horlamadan uyuma alýþtýrmalarý olarak düþünülmüþtür. Ancak
maalesef horlama kiþinin kontrolünde olmayan bir problem olup tüm bu
cihazlar hastayý sadece uyutmamaya yöneliktir.
HORLAMANIN NEDENÝ NEDÝR?
Aðýz ve burun arkasýndaki hava yolunda darlýk olduðunda ortaya çýkan
gürültü biçiminde ki sese horlama denir. Dilin arkasý ve yumuþak damak
ve küçük dilin olduðu kýsmýn genizle birleþtiði bölge kendiliðinden
daralabilen bir bölgedir. Bunlar birbirleri üstüne geldiðinde solunumla
birlikte titreþmekte ve horlama ortaya çýkmaktadýr. Horlayan biri
aþaðýdaki problemlerden en az birine sahiptir.
Dil ve boðaz kaslarý gerginliði azalmýþtýr. Gevþek kaslar sýrt üstü
yatýnca dilin boðaz arkasýna doðru kaymasýna engel olamaz. Bu olay
alkol yada ilaç alarak gevþemiþ birinin uykusunda kas kontrolünün
kaybolmasý ile ortaya çýkar. Bazý insanlarda uykunun derin fazýnda
gevþemeye baðlý olarak yine horlama görülebilmektedir.
Boðazdaki dokularýn aþýrý büyük olmasý. Büyük bademcik ve geniz eti
çocuklarda en sýk rastlanan horlama nedenidir. Þiþman insanlarda kalýn
boyun dokusu sebep olarak gösterilir. Kist ve tümörlerde nadir olarak
bu yolla horlama yapabilmektedir.
Yumuþak damak ve küçük dilin aþýrý sarkýk ve uzun olmasý boðaza doðru
hava yolunu daraltýr. Hava yoluna sarktýðý için bir valv gibi horlamaya
neden olur.
Burun týkanýklýðý olan kiþi havayý almak için genizde aþýrý vakum
yaratýr. Bu vakum boðazda kollabe olabilen dokularý hava yoluna doðru
çeker. Böylelikle burun açýk iken horlamayan kiþide horlama görülmeye
baþlar. Bu durum neden bazý insanlarýn sadece allerjik dönemlerde veya
grip, sinüzit olduðu zamanlarda horladýðýný izah etmektedir. Burun
deformasyonlarý bu tip burun týkanýklýðý nedenleri olarak bilinir.
Deviasyon burun orta bölmesinin yan taraflara taþmasý olarak
tanýmlanýr. Burun içi deformasyonlarý içinde en sýk rastlanýlanýdýr.
HORLAMA CÝDDÝ BÝR SORUN MUDUR?
Sosyal olarak evet! Bu aile yaþamýnda ciddi bir þekilde tehdit eder.
Horlayan kiþi alay konusu olur. Ailenin diðer bireyleri için uykusuz
gecelerin sorumlusu tutulur. Horlayan kiþi tatil ve iþ gezilerinde
istenilmeyen oda arkadaþý olur. Týbbi olara evet! Kiþinin kendine
verdiði zarar daha büyüktür. Dinlenilmeden geçirilen geceler vardýr.
Aþýrý horlayan kiþilerde yüksek tansiyon horlamayan kiþilere göre daha
sýk görülür. Horlamanýn en aðýr formu "týkayýcý tipte horlama
hastalýðýdýr."
"Uyku apnesi" diye bilinen bu hastalýkta þiddetli horlama nefessiz
kalýnan bir dönemle kesilmektedir. Bu sýrada solunum tam durmuþtur. 10
saniyenin üzerindeki nefessiz kalma nöbetlerinin bir saat içinde 7 den
fazla görülmesi yaþamý ciddi þekilde tehdit eder. Bu durumda
doktorunuzun size bir uyku merkezinde inceleme yapýlmasýný önerecektir.
Apneli (nefesin kesilmesi) hastalarda saatte 30-300 defa týkanmalara
rastlanýlmaktadýr. Böylelikle uykuda kan oksijen düzeyi aþýrý oranda
düþer. Oksijenin düþtüðü bu dönemde kalp kaný daha çok pompalamak
zorundadýr. Bir süre sonra kalp ritmi bozulurken, yýllar içinde yüksek
tansiyon ve kalp büyümesi yerleþir. Týkayýcý tipte horlama hastalýðý
olan kiþiler uykularýnýn çok az bir kýsmýnda derin uyku fazýna
geçebilmektedirler. Derin faz gerçek dinlenme için tek yoldur.
Dinlenmeden geçirilen gecenin gündüzü uykulu, yorgun ve verimsiz
geçecektir. Araba kullanýrken yada iþ baþýnda uyuklamalar görülecektir.
HORLAMA TEDAVÝ EDÝLEBÝLÝRMÝ?
Horlamanýn bir çok tipi tedavi edilebilir. Eriþkin horlayan kiþiler için aþaðýda sýralanan önerilere uyulmalýdýr.
Ýyi bir adele tonusu kazanmak için sportif bir yaþam biçimi seçilmeli.
Horlayan kiþiler uyku ilaçlarý, sakinleþtirici ve antihistaminik denilen allerji ilaçlarýný uykudan önce almamalý.
Uykudan 4 saat önce alkol almaktan sakýnmalý.
Uykudan 3 saat önce aðýr yemekten sakýnmalý.
Aþýrý yorgunluktan sakýnmalý.
Uykuda sýrt üstü yatmak yerine yana yatmak tercih edilmeli.
Eski bir öneri olarak pijama sýrtýna tenis topu dikmek hala faydalý bir
metot dur. Böylelikle sýrt üstü uyumaya engel olunur.
Yataðýnýzýn baþ tarafý daha yukarýda olacak þekilde tüm
yataðýnýz yaklaþýk olarak 10 cm bir tarafa doðru çeviriniz. Bu amaçla
yataðýnýz bir tarafý altýna bir tuðla yerleþtirmek amacýnýza uygun
olacaktýr.
Evde horlamayan kiþilerin sizden önce uykuya geçmeleri için onlara süre tanýyýn.
Her pozisyonda horlayan kiþiler "aðýr horlayan" olarak
isimlendirilir. Bu kiþilerin yukarýdaki önerilerden daha fazla yardýma
ihtiyaçlarý vardýr.
Horlama kiþi ve ailesi için zararlý hale geldiðinde uzman
doktorunuz ile görüþmeniz uygun olacaktýr. Bu özellikle uyku sýrasýnda
nefes alamama problemi olduðunda (Yüksek sesli horlama nefessiz kalma
dönemi ile kesilmektedir.) Doktorunuza baþ vurmanýz daha da önem
kazanmaktadýr. Horlama hastasýnýn burun, aðýz, boðaz ve boynunun
detaylý muayenesi yapýlmalýdýr. Horlamanýn boyutu ve horlayan kiþinin
saðlýðýný belirlemek açýsýndan uyku laboratuarý çalýþmalarý deðerlidir.
TEDAVÝ
Tedavi þüphesiz tanýya dayanýr. Bu allerji veya enfeksiyon tedavisi
gibi basit yada bademcik geniz eti veya burun bozukluklarýnýn cerrahi
gerektirir biçimdedir. Horlama - Nefessiz kalma hareketli dokularýn
sabitleþtirilmesi ve hava yolunun daha geniþletilmesini saðlayan
horlama ameliyatlarýndan baþarýlý sonuçlar elde edilmektedir. Buna
uvulopalatofarengoplasti ameliyatý (UPPP) adý verilmektedir. Hasta için
bademcik ameliyatýndan çok farklý his vermez. Laser'ýn kullanýldýðý
Laser-assisted uvulopalatoplasti (LAUP) lokal anestezi ile yapýlabilen
bir baþka ameliyattýr. Cerrahinin çok riskli veya hasta tarafýndan
istenilmediði durumlarda boðaza basýnçlý hava veren maske takarak
(CPAP) uyuyabilir. Kronik olarak horlayan her çocuk KBB uzmaný
tarafýndan detaylý olarak muayene edilmelidir. Bademcik ve geniz eti
ameliyatýnýn gerekli olduðu durumlarda cerrahi müdahale çocuk saðlýðýna
ve geliþimine çok önemli yararlar saðlayacaktýr.
Unutmayýn: Horlama nefes almanýn tehlikeli biçimde kesilmesidir. Horlama komik deðildir, umutsuz hiç deðildir.
http://www.milliyet.com.tr/content/saglik/sag014/sag90.html -
|
|