|
Ýnsanlýk tarihinin en büyük mucitlerinden biri olan Thomas Edison, 1847’de Amerika’nýn Ohio eyaletinde dünyaya geldi. Yedi yaþýndayken ailesiyle birlikte Michigan'daki Port Huron'a yerleþti ve ilköðrenimine burada baþladý. Fakat baþladýktan yaklaþýk üç ay sonra algýlamasýnýn yavaþlýðý nedeniyle okuldan uzaklaþtýrýldý. Bundan sonraki üç yýl boyunca özel bir öðretmen tarafýndan eðitildi. Son derece meraklý ve yaratýcý kiþiliðe sahip bir çocuk olan Edison, 10 yaþýna geldiðinde kendisini fizik ve kimya kitaplarýna verdi.
Oniki yaþýna geldiðinde ailesine yardým etmek için Port Huron ile Detroit arasýnda çalýþan trende gazete satmaya baþlayan Edison, evlerindeki laboratuvarýný trenin yük vagonuna taþýyarak, çalýþmalarýný burada sürdürdü. Bu dönemde Edison; Michael Faraday’ýn “Experimental Research in Electricity” adlý yapýtýný okudu ve derinden etkilendi. Bunun üzerine bir yandan Faraday'ýn deneylerini tekrarladý bir yandan da kendi deneylerine aðýrlýk vererek daha düzenli çalýþmaya ve notlar tutmaya baþladý.
1868'de kendine atölye kurdu ve ayný yýl geliþtirdiði elektrikli bir oy kayýt makinasýnýn patentini aldý. Aygýt oldukça ilgi topladý ama kimse tarafýndan satýn alýnmadý. Tüm parasýný yitiren Edison, Boston'dan ayrýlarak New York'a yerleþti. Edison'un þansý altýn borsasýnýn düzenlenmesinde kullanýlan telgrafýn bozulmasý üzerine döndü. Borsa yetkililerinin istemi üzerine aygýtý ustaca tamir eden Edison, Western Union Telegraph Company'den geliþtirilmekte olan telgraflý kayýt aygýtlarý üzerinde yetkinleþtirme çalýþmasý yapma önerisi aldý. Bunun üzerine bir arkadaþý ile birlikte Edison Universal Stock Printer mühendislik þirketini kurdu. Ve sattýðý patentlerle kýsa sürede önemli bir servet edindi.
Bu parayla New Jersey'deki Newark'ta bir imalathane kurarak telgraf ve telem aygýtlarý üretmeye baþladý. Bir süre sonra imalathanesini kapatarak New Jersey'deki Menlo Park'ta bir araþtýrma laboratuvarý kurdu ve tüm zamanýný yeni buluþlar yapmaya yönelik çalýþmalara ayýrdý.
Edison, 1876'da Graham Bell'in geliþtirdiði konuþan telgraf üzerinde çalýþmaya baþladý. Aygýta karbondan bir iletici ekleyerek telefonu yetkinleþtirdi. Ses dalgalarýnýn dinamiði üzerine yaptýðý bu çalýþmalardan yararlanarak 1877'de sesi kaydedip yineleyebilen gramafonu geliþtirdi. Geniþ yanký uyandýran bu buluþu ününün uluslararasý düzeyde yayýlmasýna neden oldu.
1878'de William Wallace'in yaptýðý 500 mum güçündeki ark lambasýndan etkilenen Edison, bundan daha güvenli olan ve daha ucuz bir yöntemle çalýþan yeni bir elektrik lambasýný geliþtirme çalýþmasýna giriþti. Bu amaçla açtýðý bir kampanyanýn yardýmýyla önde gelen iþadamlarýnýn parasal desteðini saðladý ve Edison Electric Light Company'yi kurdu. Oksijenle yanan elektrik arký yerine havasý boþaltýlmýþ bir ortamda (vakum) ýþýk yayan ve düþük akýmla çalýþan bir ampul yapmayý tasarlýyordu. Bu amaçla 13 ay boyunca flaman olarak kullanabileceði bir metal tel yapmaya uðraþtý. Sonunda 21 Ekim 1879'da özel yüksek voltajlý elektrik üreteçlerinden elde ettiði akýmla çalýþan karbon flamanlý elektrik ampulünü halka tanýttý. Üç yýl sonra New York sokaklarý bu lambalarla aydýnlanacaktý.
Ýki kez evlenerek altý çocuk sahibi olan Edison, 1931 yýlýnda New Jersey’de hayata gözlerini yumdu. |