|
Thomson Atom Modeli
Thomson elektrik deþarj tüpleriyle yaptýðý çalýþmalarýn sonucunda, maddenin yapýsýnda elektrikle yüklü taneciklerin varlýðýný saptamýþtýr. Yaptýðý deneylerde tüm maddelerde negatif (-) yüklü taneciklerin (elektronlarýn) varlýðýný gözlemiþtir. Maddenin nötr yapýda olmasýndan dolayý (-) yüklü taneciklere eþit sayýda (+) yüklü taneciklerin de olmasý gerektiðini ileri sürmüþtür. Atomun yapýsýnda (+) ve (-) yüklü taneciklerin yani proton ve elektronun bulunduðunu belirten ilk modeldir.
Thomson atom modelinin varsayýmlarý þunlardýr:
1. Atomlar küre biçimli olup yapý çaplarý yaklaþýk 10 -10 m dir.
2. Atomlar elektriksel olarak nötrdür. Yani, atomdaki proton ve elektron sayýlarý birbirine eþittir.
3. Elektronlar atom içinde homojen olarak daðýlmýþtýr.
4. Elektronlarýn kütlesi, protonlarýn kütlesine göre çok küçüktür. Bu nedenle atom kütlesinin büyük çoðunluðunu protonlar oluþturur.
3. Rutherford Atom Modeli
Rutherford, radyoaktif maddeden elde ettiði +2 yüklü alfa taneciklerini çok ince metal yaprak üzerine göndermiþtir. Bu ýþýnlarýn çok büyük bir kýsmýnýn sapmadan, az bir kýsmýnýn ise saparak metal yapraktan geçtiðini çok az bir kýsmýnýn ise geriye yansýdýðýný saptamýþtýr.
Rutherford, Thomson atom modeliyle bu sonuçlarý açýklayamamýþtýr. Atom homojen bir yapýda olsaydý, bütün a parçacýklarýnýn levhayý geçmesi veya geçmemesi gerekirdi. a taneciklerinden bazýlarýnýn çok az sapmasý veya geri dönmesi, atom içinde (+) yüklü iyonlarýn geçmesini zorlaþtýran bir bölümün varlýðýný gösterdi. Bu nedenle Rutherford, atomda pozitif yükün ve kütlenin atom merkezinde çok küçük hacimde toplandýðýný düþündü ve bu bölüme çekirdek adýný verdi. Deney sýrasýnda sapan veya geri dönen a taneciklerinin çekirdeðe çok yakýn gelen veya tam çekirdek üzerine isabet eden tanecikler olduðunu belirtti.
Rutherford atom modelinin varsayýmlarý þunlardýr:
1. Atomda pozitif yük ve kütle, atom merkezinde çekirdek olarak adlandýrýlan çok küçük bir hacimde toplanmýþtýr. Atomun yarýçapý 10 -10 m, çekirdeðin yarý çapý 10 -15 m civarýndadýr.
2 .Çekirdekteki pozitif yük miktarý bir elementin bütün atomlarý için ayný ve diðer atomlarýnkinden farklýdýr. Pozitif yük sayýsý atom kütlesinin yaklaþýk yarýsýna eþittir.
3. Atomlarýn nötrlüðünü saðlamak üzere, proton sayýsýna eþit sayýda elektron, çekirdek etrafýnda bulunur. Atom hacminin büyük bir bölümü, çok hýzlý hareket eden elektronlar tarafýndan doldurulur.
Rutherford modeli atomdaki elektronlarýn hareketlerini açýklayamadýðý gibi elektronlarýn niçin çekirdek üzerine düþmedikleri sorusunu da yanýtlayamamaktadýr.
Dalton, Thomson ve Rutherford atom modellerinde proton ve nötronlarla ilgili bilgiler verildi. Daha sonraki yýllarda Chadwick, atom çekirdeðinde nötron denilen yüksüz bir taneciðin varlýðýný saptamýþtýr. Bu þekilde, atomun üç temel tanecikten oluþtuðu anlaþýlmýþtýr. Daha sonraki yýllarda atomda, proton, nötron ve elektronun yaný sýra çok sayýda taneciðin bulunduðu anlaþýlmýþtýr. Ancak atomlarýn davranýþlarýný proton, nötron ve elektron sayýlarý belirler.
|