EĞİTİMİN TARİHİ GELİŞİMİ

Japonları, M.Ö. Beşinci yüzyılın sonlarına doğru Çin yazı sistemi ile tanıştıran Korelilerdir. Konfüçyüs öğretilerini temel alan ve 701 yılında yürürlüğe konan Taiho Yasası ile toplumsal yaşam düzenlenmiştir.

Bu yasalar çerçevesinde yürütülen soylulara yönelik ilk eğitim uygulamaları devlet için memur yetiştirmeyi amaçlıyordu. Yüksek dereceli devlet memurlarının çocukları 13-15 yaşlarında iken dokuz yıllık bir eğitimden geçiriliyordu. Soylu olarak görülen bu çocuklara Çin’in altın çağına ait klasiklerle, Konfüçyüs öğretilerini içeren eserler okutuluyordu. Bu eserler:

1- Değişiklikler Kitabı: Bir insanın bu kitabı ancak elli yaşında kavrayabileceği, içindeki mantığı öğrenenlerin yanlışlığa düşmeyeceğine inanılırdı.

2- Belgeler Kitabı: Eski çağlara ait bilgileri içermekteydi.

3- Şiirler Kitabı: 300 ‘den fazla halk şarkısı içeren bir şiir antolojisidir.

4- Törenler Kitabı: Görgü kurallarını öğreten bir eserdir

5- İlkbahar ve Sonbahar Yıllıkları: M.Ö. 722-481 tarihleri arasındaki Çin tarihini ele alan eserlerdir.

6- Etimolojik Sözlük

7- Dört Kitap: Konfüçyüs öğretilerini(öğrenmek, yardımseverlik, adalet, cömertlik ve dürüstlük üzerine kurulmuş beş temel esasa dayanan öğretilerini) anlatan yapıtlardır.

8- Hayırlı Evlat Kitabı.

Sıradan halk çocukları için eğitim, Hayırlı Evlat Kitabı’nın gece gündüz okunması anlamına gelmekteydi. (İ.Erdoğan,1988:100 -101)

Dokuzuncu yüzyılın başında başkent Kyoto’da beş yüksek öğrenim kurumu vardı. Ortaçağda (1185-1600) Zen Budist manastırları önemli eğitim merkeziydi. Ayrıca bu dönemde Portekizliler vasıtasıyla ülkeye Hıristiyan misyonerler akın etti. Misyonerler çeşitli okullar açtı. Tokugava döneminin (1600 -1867) başında okuryazarlık oranı oldukça düşük düzeydeydi. 200 yıllık inzivanın sonunda okuryazarlık oranı dönemin batı standartlarının da üzerine çıkarıldı. Tokugava döneminin sonunda, 14.000 civarında, matematikten okuma ve yazmaya, Budist metinlerin ezberlenmesinden modern tıbba kadar çok çeşitli alanlarda eğitim veren samurai (buşi) okulları vardı.

Meici restorasyonuyla(1868) ülkenin feodal bir yapıdan modern bir ulus devlet haline dönüştürülmesinde yüksek eğitim seviyesinin yeri büyüktür. İmparator Meici, 1867’den sonra Japonya’nın sınırlarını dış dünyaya açmasıyla beraber çok sayıda Japon öğrenci, önde gelen Avrupa ülkelerinin eğitim sistemlerini incelemek amacıyla Batıya gönderildi. Bu öğrencilerin geri dönmesiyle, yeni bir eğitim sistemi ortaya çıktı. 1870’ lerde % 40-50 arasında olan okullaşma oranı 1900 yılına kadar % 90 gibi çok yüksek bir orana ulaştı.

II Dünya savaşından sonraki işgal döneminde ülkenin tanıştı(rıldı)ğı yabancı (özellikle Amerikan değerleri) savaş sonrası eğitim sisteminin şekillenmesinde etkili olmuştur. Ancak, işgal döneminde getirilen birçok “yenilik” Japonya’nın 1952’de tam bağımsızlığını elde etmesinden sonra kaldırılmış ve yerine geleneksel Japon kültürel ve felsefi değerlerine uygun değişiklikler yapılmıştır.

·        Japon eğitim sistemi dünyada en iyiler arasında yer almaktadır.

·        Japonya’da eğitime büyük önem verilmektedir. 9 senelik temel eğitim zorunludur. Dolayısıyla asgari düzeyde eğitim görmüş olan işçiler bile matematiğe yatkındır. Firmalarda verilen hizmet içi eğitimlerle daha da gelişmeleri sağlanan bu işçilere Kalite Kontrol Yöntemlerinin öğretilmesi çok kolay olmuştur.

·        Japon eğitim sistemi yaratıcılığı, zihinsel güçleri ve muhakeme yeteneğini arttırmaktan ziyade, görevini güvenilir şekilde yerine getirecek, toplumsallaştırılmış, teknik başarısı olan disiplinli işçi kuşakları yetiştirmeye yöneliktir.

·        Japonya’daki katı hiyeraşi kendisini eğitim sisteminde de göstermektedir.Bir nevi sınıf farkı vardır. Belli okulları bitirenler belli işlere girebilirler. Bu nedenle anaokuldan üniversiteye kadar bir yarış sözkonusudur.

·        Japonların % 90’ı ortaokul mezunudur ve bu okullarda matematik, bilgisayar ve Japonca’ya ağırlık verilir.Üniversite sınavlarında da matematik, Japonca ve İngilizce ağırlıklı sınavlardır.

Modern milli eğitim sistemi Japonya’da 1872’de Devletin ülke çapında ilk ve orta okullar açmasıyla başlamıştır. 1866’da her çocuğun ilkokula üç veya dört yıl boyunca devam etmesi zorunlu, 1900’de ise parasız hale getirilmiştir. İlkokul için zorunlu eğitim süresi 1908’de 6 yıla; II. Dünya Savaşı’ndan sonra ise, ilk ve orta öğrenimi kapsayan zorunlu eğitim süresi 9 yıla çıkarılmıştır; bu uygulama halen sürmektedir.

Bugünkü eğitim sisteminin temel yapısı ve prensipleri, 1947’de kabul edilen Temel Eğitim Kanunu ve Okul Eğitimi Kanunu olmak üzere iki kanunla belirlenmiştir. Temel Eğitim Kanununda ilan edilen temel prensip; eğitim fırsatlarından herkesin eşit yararlanmasıdır. Kanun ırk, din, cinsiyet, sosyal statü, ekonomik durum ve aile yapısına dayanan ayrımı yasaklamıştır.

Eğitim sisteminin esas amacı, insan haklarına, sevgi gerçeğine ve barışa saygı duyan, barışçı ve demokratik bir milletin kendine güvenen insanlarını yetiştirmektir. Kanun, sağlıklı bir toplum için politik bilince ve dini toleransa çok önem vermektedir. Ancak, politika, partiler,dinler ile eğitim arasında herhangi bir bağı özellikle yasaklamıştır. Sosyal çalışmalar, devlet ve mahalli idareleri kütüphane, müze ve halk salonları gibi kuruluşlar oluşturmaya teşvik eden Temel Eğitim Kanunu doğrultusunda kamu okulları müfredatın esas unsurlarından birisidir

Japonya’da, okullar nicelik yönünden incelendiğinde, araç gereç, yerleşim ve eğitici kadrolarının yeterli olduğu; nitelik yönünde ise kaliteye dayalı devamlı gelişme içerisinde oldukları görülmektedir.

(F.Erdoğan; http://www.caginpolisi.com.tr/21/17-18.htm)

Japonya’nın eğitim sisteminin idaresinde yerinden yönetim esas alınmakta ve Eğitim Bakanlığının rolü genel olarak koordinatörlükle sınırlanmaktadır.

Okul bütçeleri, eğitim programları, ilk ve orta öğretimin denetimi alanlarında sorumluluk yerel öğretim kurullarındadır. Bu kurulların üyeleri yerel yönetimlerin idare başkanları tarafından seçilirler.

Eğitim içeriği bakımından, her okul kendi programını Eğitim Bakanlığınca hazırlanan ve yayınlanan “Çalışma Programına” uygun olarak hazırlamaktadır. Ders kitapları yerel öğretim kurulları tarafından Bakanlığın üç yılda bir belirlediği kitaplar arasından seçilir.

Eğitim politikalarının, müfredatın ve ders kitaplarının belirlenmesinden Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı (MEXT; Monbuşo) sorumludur.

47 vilayetin her birinde merkezi hükümet tarafından atanmış beş kişiden oluşan eğitim müdürlüğü vardır. Merkezi hükümet okul inşaatları, öğretmen maaşları ve okullarda verilen öğlen yemeklerini karşılamak suretiyle eğitim harcamalarının yaklaşık % 50’ sini finanse etmektedir. Eğitimin milli gelirden aldığı pay son 20 yılda düşme eğilimindedir, buna rağmen dünya standartlarının üzerindedir.

1980’lerden sonra çok başarılı olmasına rağmen, son yıllarda okullarda artan şiddet, en iyi okullarda yer kazanma rekabeti, global gelişime ayak uydurmakta zorlanma gibi sorunların mevcut eğitim sisteminden kaynaklandığı ve eğitim sisteminde değişikliğe gerek olduğu sonucuna varılmıştır.

1984 yılında Ulusal Eğitim Reformu Konseyi kurulmuştur. 1987’de Konsey bireye saygı, ömür boyu eğitimin yaygınlaştırılması, Japon toplumunun daha esnek, yaratıcılığa açık, uluslar arası nitelikte, yabancı kültürün etkisinin azaltıldığı bir eğitim sistemi oluşturmak amacıyla aşağıdaki tavsiyelerde bulunmuştur;

1-Orta öğrenimde (ortaokul ve liselerde) daha çeşitli seçenekli konuların sunulması,

2-Üniversite giriş sınav sisteminin revize edilerek her üniversitenin kendi giriş sınavını yapması,

3-Eğitim olanaklarının okula kayıtlı olmayanlar için artırılması ve yabancı öğrenci kabul sisteminin geliştirilmesi.

Öğretim kurumları, resmi devlet okulları, mahalli okullar (il ve belediye okulları) ve Özel okullar, şeklinde sınıflandırılmaktadır

Okulöncesi, ilkokul, orta okul, lise ve meslek liseleri, üniversite ve özürlüler için okullar olarak sıralanmaktadır.

Okullaşma oranları okul öncesinde % 65, ilkokulda %99,9 , ortaokulda % 99 , lisede %92 ve yükseköğretimde %39’ dur.

(Ahmet Türk; http://54ahmetturk.sitemynet.com/japonturk.doc).

1985’de uzaktan eğitim yoluyla yetişkinlere, eğitimlerine devam etme olanağı sağlayan Açık Öğretim Üniversitesi açılmıştır.

Japonya’daki ömür-boyu istihdam sisteminde “Eğitim geçmişi” çok önemli bir faktördür. Üst-düzey bir şirkette çalışmak için, öncelikle bir üniversiteden mezun olmak gerekmektedir. Bu da orta ve lise öğrenimini yüksek başarıyla bitirmeye bağlıdır. Giriş sınavlarındaki şiddetli rekabet nedeniyle, artan sayıda öğrenci artık özel hazırlık okullarına devam etmektedirler.

Zorunlu eğitim kapsamı dışında kalan bu okullar, okul öncesi ve üniversite eğitiminde özellikle önemli rol oynamaktadırlar. O nedenle tamamlayıcı olarak açılan bu okullar, anaokulundan üniversite giriş sınavına kadar her düzeyde bulunmaktadır

Yurtdışında öğrenim gören Japon öğrenci sayısı artmaktadır. 2000 yılında 193,779 japon öğrenci yabancı ülkelerde öğrenim görürken; aynı yıl, Japonya’da %85’i Asya ülkelerinden olmak üzere 64,011 (2002 yılında: 95,550) yabancı öğrenci eğitim görmüştür (http://jin.jcic.or.jp/stat/category_16.html).

ÖĞRETİM YÖNTEMİ VE SINIF GEÇME

Japon ilk ve orta öğretiminin temelinde iki ana düşünce bulunmaktadır. Birincisi, hemen hemen bütün çocuklar okul programını anlayacak ve başarabilecek yetenektedir. İkincisi, çalışkanlık ve işin detayına ilgi göstermek gibi belli alışkanlıklar bütün öğrencilere kazandırılabilir. Bütün çocukların eşit potansiyele sahip oldukları tezi ileri sürülür. Öğrenci başarısındaki farklılıklar bireysel farklılıklardan değil, genel olarak bireysel çaba, azim ve özdisiplin gibi farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Bu nedenle öğrenciler yeteneklerine göre gruplandırılmazlar ve ayrı sınıflar açılmaz. Üst sınıfa geçiş ders başarısına göre değil , otomatik olarak gerçekleşir. Dersler bireysel farklılıklara göre düzenlenmez fakat öğretmenler zayıf öğrencileri teşvik etmeye ve onlara ayrıca özen göstermeye dikkat ederler. Japon ilkokul programı ihtiyaca yönelik ve kümülatiftir. Her sınıfta çocuğun bir çok şey öğrenmesi ve bir kavramdan diğerine çabukça geçmesi gerekmektedir. Öğrencilerin çoğu öğretilenleri izleyebilmelerine rağmen bazıları geride kalmaktadır. Geri kalan öğrencilerin durumları Japonya için ciddi bir problem oluşturmaktadır. Öğretimde bireyselliğin olmaması, yavaş öğrenenlerin veya diğer öğrenme problemleri bulunanların başarısızlığını artırmaktadır. Japonya’daki bu sorunların giderilmesi ve eğitimde bireyselliği gerçekleştirmeye yönelik çalışmalar son yıllarda hız kazanmıştır. Fakat bu sorunlara rağmen sistemin akademik başarısı üzerinde Japon kültüründen gelen çok çalışma, azim ve sebat gibi özelliklerin etkisi büyüktür.

EĞİTİMDE REFORM ÇALIŞMALARI:

Yukarıda anılan, eğitimde değişme zorunluluğu için başlatılan araştırma sonuçları doğrultusunda reform çalışmalarına girişilmiştir. 2001 yılında ilk girişimlerin başlatıldığı bu çalışmaların tanıtım anonsu : “Okul, Aile ve Toplulukları Yeniden Canlandırma; Okullar Gelişecek Eğitim Değişecek”tir. Adı ise, 21. Yüzyıl Eğitim Reformu İçin Gökkuşağı Planı –İzlenecek Yedi Öncelikli Strateji-

1- Öğrencilerin temel öğrenme yetkinliklerini artırma, dersleri daha kolay anlamalarını sağlama.

a.En fazla 20 öğrencili sınıflar oluşturmak

b.İnternet teknolojisi olan sınıflar oluşturmak

c.Ulusal akademik erişimli araştırmalar yapmak

2- Topluma hizmet ve benzeri çeşitli programlarda görevlendirerek, gençlerin açık ve sıcak yürekli japonlar olarak yetişmelerini teşvik etmek

Öğrenme ortamının keyifli ve sıkıntılardan uzak olmasını sağlamak

a.Okul kluplerinin aktivitelerini destekleyerek, kültürel aktiviteler ile spor aktivitelerini zenginleştirmek

b.Çocuklar arasında oluşabilecek sorunlu davranışlarda gerekli önlemleri almak

c.Çocukları zararlı bilgilerden korumak

3- Okulları, ailelerin ve toplulukların güvenebilecekleri ortamlar haline getirmek

a.Kendi kendini geliştirme sistemlerinin yardımıyla okulun gelişim sistemini kurmak

b.Ailenin katılımını sağlamak ve açıklamalarla okul derneğini canlandırmak

c.Değişik toplulukların gereksinimlerini karşılamak üzere, yeni özelliklere sahip okullar açmak

4- Öğretmenleri, “eğitimin gerçek profesyonelleri” olarak eğitmek

a.Ödüllendirme sistemlerini tanıtmak, gelişmeyi teşvik etmek

b.Öğretmenlere değişik topluluklarda çalışma deneyimi kazandıracak sistemler oluşturmak (çeşitli kuruluşlarda/şirketlerde çalışma deneyimi)

c.Yetersiz kalan öğretmenler için uygun önlemler almak

5- Üniversiteleri uluslar arası standartlara getirmek

6- Yeni yüzyıla uygun eğitim felsefesi oluşturmak ve eğitimin gereksinimlerini karşılamak

a.Temel Eğitim Yasasını gözden geçirerek yeni yüzyıla göre uyarlamak

b.Eğitimsel ölçütlerin gelişimi gözönüne alınarak ayrıntılı bir plan geliştirmek (MEXT; http://www.mext.go.jp/english/index.htm)

Reform kapsamında amaçlanan diğer bir konu öğrenciye yönelik rehberlik ve manevi eğitimi geliştirmektir. Özellikle, okuldan kaçma, zorbalık ve saldırganlık gibi davranışlar sergileyen sorunlu öğrenciler için okul, aile ve toplum örgütlerinin birlikte çalışma zorunluluğu getirilmiştir. Bununla amaçlanan, öğrencinin doğru ile yanlışı ayırt etmesini sağlamanın yanı sıra, başkalarına şefkatli, merhametli davranma gibi ahlaki değerlerin hayatına katacağı anlamın önemini kavratmaktır (http://www.mext.go.jp/english/index.htm).

İLKÖĞRETİM

JAPONYA

Okul müfredatları Japon toplumunun ve kültürünün temel değerlerinin öğretilmesine adanmıştır. Sistemin temel özelliği yüksek okullaşma oranı ve derslere devam “zorunluluğudur”. Japonya’da ilköğretim 6 yıl süreli ilkokul ve 3 yıl süreli ortaokul olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. 6-14 yaş arası İlköğretim zorunlu ve ücretsizdir. Japon okullarında karma eğitim yapılmaktadır.

İLKOKUL

Japonya’da 6 yaşını dolduran her çocuk 6 yıl süren ilkokula başlar. 2003 yılı itibariyle 23,633 (73 devlet, 23,381 mahalli, 179 özel) ilkokul bulunmaktadır. Öğrenci sayısı toplam 7,226,911 (E: 3,697,357, K: 3,529,554) dür.

İlkokulun amacı, toplumun/ulusun bir bireyi olarak, sağlıklı sosyal yaşama sahip olabilmesi için gerekli olan temel bilgi, beceri ve aklı kazanmasına yardımcı olmaktır. Aynı zamanda, çocuğun insancıl yönünü zenginleştirerek, diğer çocuklarla etkileşimi aracılığıyla kendi cazibesinin ve bireyselliğinin farkına varmasını, kendine güven duymasını sağlamak diğer bir amaçtır.

Japonya’da öğretim yılı 1 Nisan’da başlar ve 31 Mart’ta biter. Nisan-Temmuz ortası, Eylül – Aralık sonu ve Ocak- Mart sonu olmak üzere üç dönem halinde yapılır. Fiili olarak eğitim yapılan gün sayısı 210 gündür. Buna birçok okulun, okul festivalleri gibi sosyal aktiviteler için ayırdığı yaklaşık 30 günlük dönem dahil değildir. (Yılda toplam 240 gün).

Tam gün eğitim yapılır. Sabah 8:30 ‘da ders başlar, 15:50’de biter. Dersler 45 dakikadır. Okul 5,5 gündür (cumartesi yarım gün).

Her sınıf bir tek öğretmen tarafından yürütülür ve o öğretmenin sorumluluğundadır. Yıllık ders saati sayısı 1.Sınıfta 850 (haftada 25 saat), 2.sınıfta 910 (haftada 26 saat), 3.sınıfta 980 (haftada 28 saat), 4.,5.ve 6.sınıflarda ise 1015 (haftada 29 saat) saattir.

İlkokulda Japonca, sosyal çalışmalar, matematik, fen bilgisi, müzik, resim ve el sanatları, ev işleri ( 5.ve 6.sınıfta ), beden eğitimi , ahlâk eğitimi ve özel faaliyetler dersleri verilir.

Devlet ilkokullarının çoğunda üniforma yoktur ancak ayırt edilebilmeleri için şapka veya sembol taşımaları gerekmektedir.

İlkokulların % 98’inde devletin finanse ettiği öğle yemeği verilmektedir. Öğretmenler tarafından verilen yemekte ayrıca informal olarak beslenme ve sağlık, yeme alışkanlıkları konularında eğitim verilmektedir.

Okulların % 90’ında jimnastik salonu, % 75’inde yüzme havuzu bulunmaktadır. Bütün okullarda eğitim amaçlı Japon Televizyon Kurumu (Nippon Hosa Kyokai) tarafından mükemmel bir şekilde hazırlanmış radyo ve televizyon sistemi mevcuttur. Yeni reform çalışmaları kapsamında sınıflara bilgisayar ve internet erişimi sağlanmaya çalışılmaktadır

ORTAOKUL

Ortaokullar zorunlu eğitimin son kısmı olup 3 yıl sürmektedir. 7-8 ve 9.sınıfları kapsar. 2003 yılında toplam okul sayısı 11,134 dür(76 devlet, 10,358 mahalli, 700). Öğrenci sayısı ise toplam 7,226,911 dir (E: 3,697,357, K: 3,529,554).

Ortaokulların amacı, ilkokul ile benzerlik göstermektedir; toplumun/ulusun bir bireyi olarak, sağlıklı sosyal yaşama sahip olabilmesi için gerekli olan temel bilgi, beceri ve aklı kazanmasına yardımcı olmaktır. Diğer bir amacı, çocuğun insancıl yönünü zenginleştirerek, bireyselliğinin farkına varmasını ve kendini geliştirmesini, kendine güven duymasını sağlamaktır.

Devlet okullarında öğrencilerin saç ve kıyafetleri, ortaokullarda düzenlenmektedir, üniforma giyme mecburiyeti vardır. Kılık kıyafetle birlikte davranış, tutum ve beklentilerde görülen değişiklikler ortaokulların ciddiyetini göstermektedir. Japon ilkokullarının çok disiplinli olduğu görülmekle birlikte, ortaokullar ilkokullara oranla çok daha ciddi ve çok daha disiplinlidir.

Ortaokul binaları ilkokul ve liselerden ayrıdır ancak, örgütlenme ve fiziksel ortamlar benzerdir. Araç gereç donanımı ilkokullara oranla daha azdır. Yine de okulların %50 sinde bilgisayar mevcuttur ve bu oran hızla artmaktadır. Yönetim şekli ilkokulla aynıdır.

Haftalık ders saatleri 30 saattir. Ders süreleri 50 dakikadır. Derslere göre öğretmenler değişir. Her sınıfın bir danışmanı bulunur.

Ortaokulda şu dersler verilir: Japonca, sosyal çalışmalar, matematik, fen bilgisi, müzik, güzel sanatlar, sağlık ve beden eğitimi, endüstriyel sanatlar ve ev işleri, ahlak eğitimi, özel faaliyetler, İngilizce ve seçmeli dersler

1992-1993 eğitim yılında yürürlüğe giren yeni eğitim sistemiyle Japon kültür ve tarihine, vatandaşlık bilgisine ve ülkenin uluslararası toplumdaki konumuna daha fazla ağırlık verilmektedir.(http://www.japonya.8m.com/japonya/egitim.htm)

Genel olarak eğitimde analiz, araştırma ve kritik düşünme yerine ezber ve tekrara dayalı somut bilgiye önem verilmektedir. Öğretimin merkezi öğretmendir. İlkokulda olduğu gibi, öğrenciler kabiliyetlerine göre ayrılmazlar, bütün öğrencilere aynı eğitim verilir. Öğrenciler her üç dönem sonunda üç sınava girerler. Sonuçlar öğretmenin genel değerlendirmesi ve öğrencinin günlük performansı ile birlikte bir karta işlenerek velilere bildirilir.

LİSEYE GEÇİŞ

JAPONYA

Japonya’da ortaokuldan liseye geçiş, Bölge Eğitim Kurulları tarafından Mart ayında yapılan bir sınavla gerçekleştirilir. Belli idari yapıya sahip bütün devlet liseleri aynı testi uygularken, bölgesel ve yerel yapıya göre verilen testler değişebilmektedir. Sınav soruları Japonca, İngilizce ve matematik olmak üzere üç konudan oluşmaktadır. Bazı yönetimler, fen bilimleri ile sosyal bilimlerle ilgili konuları da sınav sorularına eklemişlerdir. Sınav ortaokulun 3 sınıfındaki bilgileri içermekle birlikte soruların yarısı 3. sınıfta öğrenilen konulardan gelir İdari yapıların uygulamalarında farklılıklar olmasına rağmen genellikle öğrenciler bir tek liseye başvurabilmektedirler. Okullar öğrencileri giriş sınavlarındaki derecelerine ve ortaokullardaki derecelerine ve ortaokullardaki başarılarına göre seçerler. Mart ayı giriş sınavlarının sonuçları ay sonunda ilan edilir. Okul seçimi, hesaplama hataları ve yanlış danışmanlık nedeniyle her hangi bir okula kabul edilmeyenler veya sınava katıldığı halde başarılı olamayanlar için ikinci kez başka bir okulun sınavına girmelerine imkân verilir. 9. sınıfın sonunda, eğitimlerine devam etmek isteyen bütün öğrenciler liselere başarılı bir şekilde yerleştirilir.

(Ahmet Türk, http://54ahmetturk.sitemynet.com/japonturk.doc)

JAPONYA
"Özel Eğitimli Okullar" denilen özel dershanelere, öğrenciler okul saatleri dışında devam etmektedirler:

1- Özel Eğitimli Okullar Endüstrisi (JUKO):
Genelde bu kurumlara ilk ve ortaokul öğrencileri (zorunlu eğitim öğrencileri) devam etmektedir. Jukolar, öğrencileri genel olarak liselere giriş için il düzeyinde yapılmakta olan Akademik Başarı Sınavı'na hazırlamaktadır.
2- Gram Okulları (YOBİKO)
Yobikolar ağırlıklı olarak, üniversiteye hazırlık kursları yapmaktadır.
Kısaca JUKO ve YOBİKO şeklinde adlandırılan özel dershaneler, Japonya'da çok yaygın eğitim kurumlarıdır. Görevleri yalnızca lise giriş ve üniversite giriş sınavlarına öğrenci hazırlamak ile de sınırlı değildir. Genel olarak Özel Eğitimli Okullar (Juko ve Yobiko) aşağıdaki alanlarda faaliyet göstermektedir:

·        Lise giriş sınavlarına hazırlama

·        Üniversite giriş sınavlarına hazırlama

·        Yetiştirme kursları

·        Seviye belirleme (hensachi)

·        Eğitim danışmanlığı (rehberlik hizmetleri)

·        Uydu yoluyla öğretim

·        Eğitim araştırmaları

·        Eğitim yayınları

·        Pedagojik formasyon dersleri

Görüldüğü gibi Japonya'da özel dershaneler çok yaygın bir faaliyet alanı içinde olmalarına karşılık, açılış ve işleyişlerine MEXT (MONBOSHO) karışmamaktadır. Herhangi bir ticari şirketi gibi açılmakta ve eğitim işi yaptıkları için de, hiç vergi vermemektedirler.
Özel Dershanelerin İşleyişi: Japonya'da öğrencilerin büyük bölümü okul saatleri dışında özel dershanelere devam etmektedirler. Okullarda sınıf mevcutları 20-30 iken, özel dershanelerde anfi şeklindeki sınıflarda mevcutlar 150-300 arasında değişmektedir. Mevcutların kalabalık oluşu pek yadırganmamakta ve öğrenme önünde bir engel olarak görülmemektedir. Özel dershanelerdeki bir yıllık kurs ücreti ortalama olarak 700.000 Yen civarındadır.
Özel dershaneler, öğrencilerin başarı durumlarını belirten ve HENSACHİ (hensaçi) adı verilen Seviye Belgesi vermektedirler. Hensachi, bir öğrencinin öğrencilik yaşamı boyunca kullandığı önemli bir belgedir. Bu belge üst okullara kayıt sırasında da, toplum içinde de, bir işe girişte de önemli bir belge olarak görmektedir.
Uydu Aracılığı İle Eğitim: Japonya'da özel dershanelerin yaptığı işlerin içinde en ilginç olanlarından biri uydu yoluyla yapılan öğretimdir. Bazı dershaneler, yaptıkları dersleri canlı olarak veya paket halinde okullara satmaktadır. Ders işlendiği anda, abone olan okullar, Japonya'nın çeşitli yerlerinde uydu aracılığı ile öğrencilerine dersleri canlı olarak izletebilmektedirler. Bazı dershaneler adeta televizyon stüdyolarına benziyor.
Özel Dershanelerin Japon Eğitimine Katkısı: Bilindiği gibi, Japon ekonomik kalkınmasının temelinde, Japon insanının çalışkanlığı yatmaktadır. Bu çalışkanlık eğitim alanında ve özellikle de Özel Eğitimli Okullar adı verilen özel dershaneler sürecinde de kendini göstermektedir. Aşırı çalışma yarışı öğrencileri daha nitelikli yetiştirmek için organize olan, özel dershanelere talebin artmasına neden olmuştur. En iyi liselere, en iyi üniversitelere girme ve buna bağlı olarak en iyi iş ve yaşam koşullarını elde etme isteği, Japon kalkınmasının temel öğesidir. Bu noktada çok iyi organize olmuş ve topluma dinamizm veren özel dershaneler, Japon eğitimine büyük katkı sağlamaktadırlar. Aşırı yarışın, öğrencilerin psikolojik olarak yorulmalarına neden olduğu şeklindeki görüşler Türkiye'de olduğu gibi Japonya'da da tartışılmaktadır. Yarışı sınav cehennemi olarak nitelendirenler de vardır. Ancak buna rağmen, Japon insanı, tercihini çok çalışmaktan yana kullanmaktadır