Yaþamý
Ulm'da (Almanya) doðan Einstein, çocukluðunu Münih'de geçirdi ve ilk öðrenimini burada aldý. Lise öðrenimini 1894'te Ýsviçre'de tamamladý ve 1896'da Zürih Politeknik Enstitüsü'ne (ETH) girdi.
Einstein, Sýrp asýllý Mileva Maric adlý bir fizik öðrenci ile evlendi. Mileva, Einstein'nýn 1905'te çýkardýðý araþtýrmanýn matematik hesaplarýnda yardýmcý olmuþtur.
Bern'de federal patent dairesinde görev aldý. Bu görevden arta kalan zamanlarda çaðdaþ fizikte ortaya atýlmaya baþlanan problemler üzerinde düþünme fýrsatý buldu. Önce atomun yapýsý ve Max Planck'ýn kuantum teorisi ile ilgilendi. Brown hareketine ihtimaller hesabýný uygulayarak bunun teorisini kurdu ve Avogadro sayýsýnýn deðerini hesaplayarak teorisini test etti. Kuantum teorisinin önemini ilk anlayan fizikçilerden birisi oldu ve bunu ýþýma enerjisine uyguladý. Bu da onun, ýþýk tanecikleri veya fotonlar hipotezini kurmasýný ve fotoelektrik olayýný açýklayabilmesini saðladý.
1905 yýlýnda "Annalen der Physik" dergisinde bu çalýþmalarýný açýklayan iki yazýsýndan baþka, üçüncü bir yazýsý daha çýktý ve bu yazýda görecelik teorisinin temelini attý. Teorileri sert tartýþmalara yol açtý. 1909'da Zürih Üniversitesi'nde öðretim görevlisi oldu. Prag'da bir yýl kaldýktan sonra, Zürih Politeknik Enstitüsü'nde profesör oldu. 1913'de Berlin Kaiser-Wilhelm Enstitüsü'nde ders verdi ve Prusya Bilimler akademisine üye seçildi.Bir bilim adamý olarak 1. Dünya Savaþý'nda tarafsýz kaldý.
Ýlk eþinden Hans ve Eduard isminde iki erkek çocuk sahibi olan bilim adamýný 1914 yýlýnda eþi terk etti. 1. Dünya Savaþý nedeniyle yiyecek kýtlýðý sýrasýnda mide aðrýlarý çeken bilim adamýna kuzeni Elsa bakmýþ ve ikinci defa kuzeni Elsa (takma ismi Else) ile evlenmiþtir.
Birçok özlü inceleme yazýsý yayýmladý ve bunlarda teorilerini geliþtirdi. 1921'de Nobel Fizik Ödülü'nü kazandý.
Yabancý ülkelere birçok gezi yapmakla birlikte 1933'e kadar Berlin'de yaþadý. Almanya'da yönetime gelen Nasyonal Sosyalist (Nazi) rejimin ýrkçý tutumu dolayýsýyla, pek çok Musevi asýllý bilim adamý gibi o da Almanya'dan ayrýldý. Paris'te College de France'ta ders verdi; burdan Belçika'ya oradan da Ýngiltere'ye geçti. Son olarak Amerika Birleþik Devletleri'ne giderek Princeton Üniversitesi kampüsünde etkinlik gösteren Institute for Advanced Study'de (Ýleri Araþtýrma Enstitüsü) profesör oldu. 1940 yýlýnda Amerikan yurttaþlýðýna geçti.
Küçük oðlu Eduard akýl hastalýðý nedeni ile Zürih yakýnlarýnda bir bakým evinde hayatýný geçirmiþ; büyük oðlu Albert, babasý ve annesinin karþýlaþtýðý Zürih Polytecnic'te mühendislik okumuþ ve daha sonra University of California, Berkley'de profesörlük yapmýþtýr. 1955'de Princeton'da ölmüþtür; oðlu Albert yanýnda bulunmuþtur.
Üvey kýzý Margot Einstein, bilim adamýnýn kiþisel mektuplarýný özenle herkesten saklamýþ ve kendisinin ölümunden 20 yýl sonra daha saklý kalmasýný vasiyet etmisti. Günümüzde Princeton Üniversitesi tarafýndan basýlan bu mektuplar bilim adamýnýn gizli kalmýþ özel yaþamý hakkýnda ilginç bilgiler sunmaktaydý
Çalýþmalarý
Fizik alanýndaki çalýþmalarý modern bilimi büyük ölçüde etkiledi. Kendisi özellikle zaman ve uzay için düzenlenmiþ baðlýlýk (izafiyet) teorisiyle tanýndý.
Bu teori üç bölüme ayrýlýr:
1. Newton mekaniðinin yasalarýný deðiþtiren ve kütle ile enerjinin eþdeðerli olduðunu öne süren sýnýrlý baðlýlýk (1905); 2. Eðrisel ve sonlu olarak düþünülen dört boyutlu bir evrene ait çekim teorisini veren genel baðlýlýk (1916); 3. Elektro-manyetizma ve yerçekimini ayný alanda birleþtiren daha geniþ kapsamlý teori denemeleri.
Ýlk iki teorinin geçerliliði atom fiziði ve astronomi alanýnda yapýlan deneylerle çok baþarýlý bir biçimde sýnanmýþtýr; çaðdaþ fiziðin temel taþlarý arasýnda yer alýrlar.
Söylediði güzel bir söz vardýr: "Ben atomu iyi bir þey için keþfettim,ama insanlar atomla birbirlerini öldürüyorlar"
Ayrýca bir çok kiþini ilgisini çeken "Neden Sosyalizm" adlý yazýsý Monthly Review adlý aylýk dergisinin ilk sayýsýnýn ilk yazýsýdýr.
|