Network ikiden fazla bilgisayarýn birbirleriyle iletiþim halinde olmasýdýr. Bu iletiþim internet üzerinden farklý kýtalardaki iki bilgisayar arasýnda da olabilir , ayný mekan içinde olan iki bilgisayar arasýnda da. Eðer bu bilgisayarlar ayný yerel alan içinde bulunurlarsa bu network ,
LAN (local area network) olarak adlandýrýlýr. Bu iþ için her bilgisayarda iletiþimi saðlayan ethernet kartlarý ve gerekli kablolar mutlaka olmalýdýr. LAN büyüdükçe bu sisteme HUB , Server gibi LAN`ýn hýzýný ve yeteneðini arttýracak üniteler eklenir.
LAN ÝLE YAPILABÝLECEKLERÝNÝZ
LAN`ýn temel faydasý verilerin paylaþýmýdýr. Ancak bunu çok farklý yollarla kullanabilirsiniz. Örneðin ofislerde tek bir yazýcýnýn bütün ofis çalýþanlarýnca kullanýlabilmesi , bütün kullanýcýlar arasýnda haberleþmenin bilgisayar ekranýndan yapýlabilmesi , gelen fakslarýn kullanýcýlarýn ekranýnda görüntülenebilmesi ve her kullanýcýnýn kendi sisteminden faks çekebilmesi , bir uygulamanýn server üzerinde çalýþýrken birden fazla kullanýcý tarafýndan kullanýlabilmesi. Ev ve ofis kullanýcýlarý tek bir internet baðlantýsý ile birden fazla bilgisayarý internet’e baðlayabilir , e-mail alýp verebilir ve hatta oyun oynayabilirler.
LAN TÝPLERÝ:
Ýki bilgisayar arasýndaki LAN : Bu en küçük lan tipi ayný zamanda en hesaplým olanýdýr da. Her iki bilgisayara ethernet kartý takmak ve bu kartlarý CAT5 standardýnda cross bir kablo ile baðlamak yeterlidir.
Ýkiden fazla bilgisayar arasýnda BNC ile kurulan LAN: Bilgisayar sayýsý ikiden fazla ise izlenebilecek iki yol vardýr. Bunlardan birincisi tüm bilgisayarlardaki ethernet kartlarýný BNC kablolar yardýmýyla seri olarak baðlamaktýr. Bu sistemde her bilgisayar bir sonrakine baðlanarak bir zincir kurulur. Zincirin baþýna ve sonuna ise sonlandýrýcý adý verilen bir parça yerleþtirilir. Ancak oldukça eski olan bu sistemin pek çok dezavantajý var. Bunlardan birincisi BNC kablolarla 100Mbitlik baðlantý kurulamamasý. Diðer bir dezavantaj ise kablo aðýnýn herhangi bir noktasýndaki kopma veya arýzanýn tüm LAN`ýn iletiþiminin kopmasýna yol açmasý. Ancak üç-dört bilgisayar arasýnda ucuza mal olacak bir LAN kurmak istiyorsanýz bu sistemi tercih edebilirsiniz. Ýkiden fazla bilgisayarlar arasýnda CAT5 ile kurulan LAN : Günümüzde daha yaygýn olan sistem ise tüm bilgisayarlarýn CAT5 tipi kablolarla bir HUB`a baðlanmasý. Bu sistemde isterseniz her workstation ayný HUB`a baðlanarak birbirleriyle iletiþim kurmalarý saðlanabildiði gibi HUB`a bir server baðlanarak server üzerinden bilgi paylaþýmý saðlanabilir. Bu sistem 100Mbit ile 1Gigabit arasýndaki hýzlarla çalýþabildiði gibi her makine HUB`a ayrý bir kablo ile baðlandýðýndan baðlantýlardan birindeki arýza diðerlerini etkilememektedir. Ayrýca günümüzde network üzerinden kullanýlabilen programlarýn pek çoðunda veri iletimi bu sisteme göre tasarlanmýþtýr. Örneðin Logo veya ETA gibi bazý ticari programlar BNC sistemi üzerinde çalýþmamaktadýr. (Bu son cümle bana oldukça mantýksýz geldi,daha önce bu programlarýn BNC de çalýþtýðýný gördüm,hem niye çalýþmasýn ki ? –webmaster-)
BÝR LAN`IN KURULMASI:
Kablolama
LAN`ýnýzý kurarken yapmanýz gereken ilk iþ kablolarýn döþenmesi. Bu sanýldýðýndan çok daha fazla dikkat gerektiren bir iþ. Kablolarýnýzýn nereden geçeceðine karar verirken kablonun üzerine basýlmayacaðýndan ve elektrik hattýnýza minimum 10 cm mesafeden geçtiðinden emin olun. Ayrýca kablonun üzerine aðýr þeyler konmamasý gerektiðini de unutmayýn. Saðlýklý bir yapý için kablolarýnýzýn zemin altýndaki ya da duvar kenarýndaki kanallardan geçmesi en uygun çözümdür. Zemin altýndan geçen kanallar daha çok mimari iþlemler gerektiðinden ancak yeni yapýlan veya tadilat halinde olan bir mekanda düþünülebilir. Ancak duvar kenarýndan giden plastik kanallar hem daha pratik hem de daha hesaplý bir çözüm sunar. Network`ler de kullanýlan kablolar diðer kablolardan farlýdýr. Bu kablolarýn döþenmesindeki en önemli problem konnektörlerinin takýlmasýdýr. Eðer bilgisayarlar birbirine yakýnsa 3 veya 5 metrelik hazýr kablolar kullanabilirsiniz. Ancak daha fazla uzunluklar için kendi kablolarýnýzýn ucuna kendi konnektörlerinizi baðlamanýz gerekebilir. CAT5 kablolarýn uçlarýndaki konnektörler baðlanýrken kablo demeti içindeki renkli ince kablolarýn belli bir sýraya dizilmesi ve konnektörün özel bir pense ile sýkýlmasý gerekir. Bu yüzden kablolarýn uzunluklarýný tespit edip sipariþ üzerine yaptýrmak iþinizi oldukça kolaylaþtýracaktýr. Eðer siz konnektörleri kendiniz takma imkanýna sahipseniz konnektörlerin iyi sýkýldýðýndan emin olun. Eðer BNC kablo ile seri baðlantýlý bir LAN kuracaksanýz iþiniz daha kolay. Çünkü BNC`lerin konnektörlerini normal bir pense ile takmanýz mümkün. Ama BNC konnektörler daha önce bahsettiðimiz özel pense yardýmýyla sýkýlmak üzere tasarlandýðýndan normal pense ile bu iþ biraz zordur.
ETHERNET KARTLARININ KURULMASI
Ethernet kartlarý bilgisayarýn LAN ile iletiþim kurmasýný saðlar. Bu kartlarýn takýlmasý diðer kartlardan farklý deðildir. Ýsterseniz 10Mbit isterseniz 10/100Mbit bir ethernet kartý seçin bulacaðýnýz kart büyük ihtimalle PCI olacaktýr. Ýlk yapmanýz gereken bilgisayarýnýzýn kasasýný açtýktan sonra boþ bir PCI yuvasý seçmek. Bu yuvanýn arka tarafýný kapayan metal parçasýný çýkarýn ; kartýnýzý yuvaya dik olarak yerleþtirip arka tarafýný sabitleyen vidayý takýn. Hepsi bu.
Daha sonra yapmanýz gereken kartý windows`a tanýtmak. Kartý takýp PC`nizi açtýktan sonra Windows`unuz Plug and Play sayesinde yeni kartýnýzý algýladýðýný tanýyacak ve sizden driverlarýn yerini soracaktýr. Kart ile birlikte gelen sürücü disketini ya da CD sini bilgisayara takýn ve Windows`a sürücülerin yerini gösterin. Aldýðý sürücüleri yükledikten sonra Windows sistemi açýp kapamanýzý isteyecektir. Tekrar açýldýktan sonra yapmanýz gereken Baþlat menusundan Ayarlar – Denetim masasýný seçin. Burada sistem aygýt yöneticisi sekmesine geçin. Buradaki listede Network Baðdaþtýrýcýlarý isminde bir satýr göreceksiniz. Bunun yanýndaki artý iþaretine basarak altýndakilere baktýðýnýzda az önce yüklediðiniz ethernet kartýný göreceksiniz. Kartýnýzýn yanýndaki ikonun üzerindeki sarý ünlem veya kýrmýzý çarpý ethernet kartýnýzýn sürücülerinde bir hata olduðunu gösterir. Bu durumda sürücüleri tekrar yüklemeyi veya daha yeni bir sürücü bulmayý düþünmelisiniz. Eðer herhangi bir iþaret görünmüyorsa ethernetiniz büyük olasýlýkla çalýþacaktýr.
Bundan sonraki adým Network ayarlarýný yapmak. Denetim masasýna girerek Network ikonuna ikim kere týklayýn ve network ayarlarýna girin. Buradaki pencerede yine ethernet kartýnýzýn ismini göreceksiniz. Burasý konfigürasyon penceresidir. Ýlk yapmanýz gereken networkünüzün cilent tipini , ardýndan bu networkün konuþacaðý dil olan protokolü seçmek. Windows 95 PC lerin network tipi Client for Microsoft Network`tür. Önce ekleye týklayýn , ardýndan Ýstemci ve Microsoft`u seçip sonunda Client For Microsoft`a kadar ilerleyin ve bunu seçin. Ardýndan ekle , iletiþim kurallarý , Microsoft`tan TCP/IP , Netbeui ve IPX/SPX protokollerinden birini seçebilirsiniz. Hepsini de iþaretleme þansýnýz da var. Fakat bu durumda sistem %3 oranýnda yavaþlayacaktýr. Konfigürasyon penceresine geri döndükten sonra tanýmlama sekmesinden PC`nizi diðer PC`lere tanýtmanýz gerekecek. Bilgisayar ismi kýsmýna sisteminize verdiðiniz herhangi bir ismi Türkçe karakterler kullanmadan yazýn. Ayný durum çalýþma grubu için isim verirken de geçerli yalnýz ayný gruba dahil etmek istediðiniz tüm bilgisayarlara ayný çalýþma grubu ismi vermeyi unutmayýn. Bilgisayar tanýmý kýsmý doldurulmayabilir de. Artýk Enter`a basabilirsiniz. Dosyalar yüklenecek ve Windows sizden sistemi açýp kapamanýzý isteyecektir. Windows tekrar açýldýðýnda sizden Microsoft Network`a girmeniz için bir þifre soracaktýr. Ýstediðiniz bir þifreyi yine Türkçe karakter kullanmamaya dikkat ederek yazýnýz. Enter`a bastýktan sonra þifrenizi tekrar yazmanýzý isteyecek. Þifrenizi tekrarlayýn.
KABLOLARIN TAKILMASI
Yapacaðýmýz son iþlemlerden biri kablolarýn takýlmasý. Eðer iki bilgisayar kullanýyorsanýz CAT5 Cross kablonuzu iki bilgisayarýn ethernet kartlarý üzerindeki yuvalara takýn. Eðer ikiden fazla bilgisayarýnýz varsa bir HUB`a ihtiyacýnýz var. HUB fiyatlarý son zamanlarda oldukça düþtü. Küçük bir network için 10Mbit`lik bir HUB`ý 60$`ýn altýna bulabilirsiniz. HUB`lar 5`lik , 8`lik , 16`lýk vs. gibi kullanýcý sayýlarýna göre sýnýflandýrýlýr. Eðer ileride sisteme birkaç bilgisayar daha ekleyecekseniz HUB`ýnýzý bayiden buna göre almak mantýklý bir hareket olacaktýr. Ancak HUB`ýnýz da yer kalmadýysa ve baðlamak istediðiniz yeni bir bilgisayar varsa bir HUB daha alýp iki HUB`ý yine CAT5 kablo yardýmýyla birbirine baðlayarak kullanýcý sayýnýzý arttýrabilirsiniz. Bilgisayarýnýzý HUB`a baðlamak oldukça kolay. Her bilgisayarýn ethernet kartýný tek tek CAT5 kablolar yardýmýyla HUB`a girmeniz yeterli. Bilgisayarlarý hangi sýra ile girdiðinizin önemi yok. Ayrýca HUB`ý adaptörü yardýmýyla fiþe takmak dýþýnda bir iþlem yapmak zorunda deðilsiniz.
PAYLAÞIM
Þimdi dosyalarýnýzý veya yazýcýlarýnýzý paylaþtýrmayý düþünebiliriz. Bunun için yine Denetim Masasýndan Að`a ulaþýp Ekle , Hizmetten dosya ve yazýcý paylaþýmýnýzý içeren Microsoft Aðlarý için Dosya ve Yazýcý Paylaþýmýný seçmelisiniz. Gelecek pencereden sadece dosya veya sadece yazýcýnýzý paylaþtýrma þansýna sahipsiniz. Ýki defa tamam tuþuna basýp , dosyalar yüklendikten sonra PC`nizi tekrar baþlatmanýz gerekiyor. Þifrenizi yazýp networke login olduktan sonra Bilgisayarým`dan hard-diskinize mouse’un sað tuþu ile týklayarak Paylaþýmý seçin. Buradaki pencerede Paylaþýmýn Adý kýsmýna diðer bilgisayarlar da hard – diskinizin adýnýn ne olarak görünmesini istiyorsanýz belirtin. Alt taraftaki eriþim türü kýsmýndan hard-diskinize eriþenlere salt okuma sýnýrlamasý getirebilirsiniz. Bu durumda hard-diskiniz üzerinde kimse deðiþiklik yapamaz , herhangi bir dosyayý silemez , sadece sizin makinenizden dosya kopyalayabilir. Bu seçeneðin virüs girmesini de engellediðini unutmayýn. Ancak isterseniz Tam Eriþim hakký vererek isteyenin hard-disk üzerinden istediðini yapabilmesini saðlayabilirsiniz.
Elbette tüm hard-diskinize eriþim vermek zorunda deðilsiniz. Yukarýda bahsettiðimiz iþlemleri hard-diskinizdeki herhangi bir klasöre de yapabilirsiniz. Yazýcýnýzý paylaþtýrmak için yapmanýz gereken Baþlat`tan Ayarlar`ý oradan da yazýcýlarý seçmek. Açýlan pencereden paylaþtýrmak istediðiniz yazýcýya sað týk yapýp paylaþýmý seçin. Buradan yazýcýnýn adýný belirleyebilir ve paylaþtýrabilirsiniz.
Bundan sonra networkünüzü kullanmaya baþlayabilirsiniz. Masa üstündeki að komþularý ikonuna týklayarak diðer bilgisayarlardaki paylaþtýrýlmýþ dosyalarý görebilirsiniz. Bu sisteme WinGate gibi bir proxy programý ekleyerek internet eriþiminizi de paylaþabilirsiniz. Ancak bir Exchange Server ile farklý e-mail hesaplarýný düzenlemek veya Fax Server ile her bilgisayardan kolayca fax atýp alabilmek istiyorsanýz bir server`a ihtiyacýnýz olacak. Ýsterseniz kullandýðýnýz bilgisayarlardan birini server olarak atayýn isterseniz ayrý bir bilgisayar alýn. Ancak bunun için NT gibi network kullanýmýna daha uygun bir iþletim sistemi ve profesyonel yardýma ihtiyacýnýz olacak.
NETWORK SEÇÝMÝ VE KURULUMU
Bir bilgisayar aðý kurmadan önce tasarým konusunda belli kararlar almamýz gerekiyor. Eðer küçük bir að planlýyorsanýz, bu süreç oldukça kýsalmakla beraber kesinlikle önemini yitirmeyecektir. Ýlk olarak , aðýnýzla hangi amaçlara ulaþmak istediðinizi belirlemek için bir fizibilite ve sistem analizi çalýþmasý yapmanýz gerekiyor. Böyle bir çalýþma size doðru kit 'in seçiminde kuþkusuz çok yardýmcý olacaktýr.
YÖNETÝCÝ ATANMASI
Bu safhada yarý veya tam zamanlý bir að sorumlusu atamanýz ve ona gerekli yetkileri vermeniz akýllýca olacaktýr. Aðýn verimliliði güvenirliliði ve güvenliði açýsýndan sorumluluðun tek noktada toplanmasý yararlýdýr.
TEMEL ALTYAPISAL KARARLAR
Artýk, að projenizi meydana getirme aþamasýna geldiniz. Bu çalýþmanýn en sýkýcý ve yorucu yaný kablo döþenmesidir. Ancak bu aþamada yapýlacak dikkatsizlikler ileride pahalý bir baþaðýrýsý kaynaðýnýz olabilir.
Peki seçenekler ne ? Ýþte küçük bir liste:
Koaksiyel kablo veya korumasýz telefon kablosu (UTP) kullanan 10 MB/sn veya 100MB/sn hýzýnda Ethernet (diðer adýyla 10BaseT) 4 veya 16MB/sn hýzýnda Token Ring 100MB/s hýzýnda Fiber-optik daðýlýmlý veya bakýr daðýlýmlý Veri Arabirimi (FDDI-Fiber Distributed Data Ýnterface- Copper DDI) Asenkron Transfer Modu (ATM),155 MB/sn
En iyi seçenek hangisi? Herhalde 10 MB/sn hýzýndaki kategori 5 UTP üzerinden Ethernet ,çünkü bu sistem oldukça ucuz ve geniþletilmesi kolay. Toptan alýndýklarýnda daha da ucuzlayan Ethernet NICleri (Network Interface Card) 100-200 dolara gibi fiyatlarla satýn alabilirsiniz. Kartlarýn yazýlým yoluyla ayarlanabilir olmasýna dikkat ederseniz , hem her deðiþiklikte PC'leri açmaktan kurtulur hem de þalter ayarlarýnýn kaybedilmesi olasýlýðýný yok edersiniz. Ayrýca alacaðýnýz kart , Novell NE2000 standardý ile uyumlu olmalý ve çok kullanýlan iþletim sistemleri için sürücülerle beraber satýlmalýdýr. Çalýþtýðýnýz teknisyenlerin çoðu NICkonusunda deneyimli olacaklardýr.
NIC'lerinizi koaksiyel kablolar yardýmýyla birbirine baðlayabilirsiniz ancak sisteminiz kablolarda meydana gelecek arýzalara karþý savunmasýz olacaktýr ve en küçük hasarda bütün að kullaným dýþý kalacaktýr.
Katagori 5 tipi UTP kullanýlan sistemler ise bütün kablolar tek bir kutuda toplandýklarý için daha hýzlý ve güvenilirdirler. Kablolardan birinde meydana gelecek olan arýza sadece bir PC'yi etkiler.
Bu kutulardan biri olan Hewlett-Packard J2610A, fiyat verim oraný en yüksek ürünlerden biridir. Küçük çalýþma gruplarý için tasarlanan sekiz kapýlý bu kutu ,250-350 dolar arasýnda fiyatlara bulunabiliyor. Kutuyu aldýðýnýzda yapmanýz gereken tek iþlem , kutuya NIC'lerden gelen kablolarý ön panel aracýlýðýyla baðlamak. Sonra Windows For Workgroups kullanarak yazýcýlarý ve sabit diskleri paylaþabilirsiniz.
Ayrýca iki ayrý çalýþma grubunuz varsa ve bunlarý birleþtirmek istiyorsanýz, bir kutunun herhangi bir kapýsýný diðer bir kutunun birinci kapýsýna baðlamanýz ve bir düðmeye basmanýz yeterlidir. Arka panelde , koaksiyel , hatta fiber-optik kablo baðlantýlarý imkaný sunan ve birçok aðý birleþtirmeye yarayan modül yuvasý ve bütün aðý yönetebilecek bir PC baðlamak için bir kart giriþi bulunuyor. Bu PC yardýmýyla kutuya baðlý terminalleri görebilir, bir kapýnýn statüsünü inceleyip deðiþtirebilir, LAN trafiðini ve aþýrý yükleme verilerini görebilir ve kutuyu sýfýrlayabilirsiniz.
Diðer kablo þemalarý, özel ihtiyaçlarýnýzýn olmadýðýný varsayarsak , maliyet açýsýndan Ethernet ile baþ edemiyorlar. IBM tarafýndan tasarlanan Token Ring sisteminin çeþitli avantajlarý var. Yýldýz biçimindeki bu yapýlanma cinsi 4MB/sn hýzýnda olmasýna raðmen 10MB/sn hýzýnda Ethernet kadar hýzlý çalýþýyor (eðer að çok yüklüyse daha da hýzlý. Koaksiyel Ethernet'den daha güvenli olan bu sistemin maliyeti de oldukça yüksek tutuyor. 100MB/sn hýzýnda Ethernet sistemlerine , bant geniþliði önemli deðilse pek raðbet etmeyin. Yalnýz kablolarýnýz ilerideki bir geniþleme olasýlýðýna karþýlýk 100MB/sn hýzýnda olsunlar. Kapasite sorunlarýný yeni bir kutu ekleyerek çözmek daha etkili oluyor. Þu sýrada hýzlý Ethernet için üç standart rekabet ediyor ve yanlýþ seçim yapma olasýlýðý hayli yüksek. Ayrýca seçim yaptýðýnýzda yeni bir teknoloji olan ATM hepsinin pabucunu dama atmýþ olabilir. Fiber-Optik teknolojisiyle uðraþmanýz gereksiz: bakýr UTP'ler 100MB/sn Ethernet ve hatta 155MB/sn ATM için bile yeterli oluyorlar.
BAÞKA BÝRÝMÝ ? KENDÝNÝZ MÝ ?
Sisteminizi kendiniz kurarak maliyeti düþürebilirsiniz ancak kablo aðýnýz güvenilir olmazsa kazandýðýnýzdan daha fazlasýný kaybedebilirsiniz. Ýzlenecek en akýllýca yol önce sistemin nasýl kurulacaðýný esaslýca öðrenmek, sonra da uzmanlarý çaðýrýp sistemi kurmasý onlara býrakmak. Böylece hem onlarýn anlattýklarýný anlayabilecek , hem de iþlerinin ehli olup olmadýklarýný anlayabileceksiniz. Seçtiðiniz uzmanlarýn daha önce çalýþtýklarý firmalarla görüþmek de oldukça yararlý bir adým olacaktýr. Kablo ve konnektör alýmýnda tasarrufa gitmeyin. Bütün iþiniz o ince kablolarýn içinden akacak. Eðer koaksiyel kablo kullanacaksanýz en kaliteli T-fiþleri seçin. Eðer tavsiye edilen 10BaseT sistemini kullanacaksanýz 100MB/sn hýzýnda kategori 5 UTP seçin; ileride sistem geniþlediðinde kablolarý deðiþtirmek zorunda kalmazsýnýz. Kablolarý yerden yürütmeyin, tavana döþeyip bütün çalýþma masalarýna kablo indirin (zamanla tüm çalýþanlarýn aða katýlacaklarýný hesaplayýn). Bütün þemayý kaðýda dökün ve sýk sýk güncelleþtirerek bir yerde saklayýn.
PEER TO PEER VEYA SERVER
Kablo döþeme safhasýný tamamladýðýnýzda, að tipinizi belirlemenin zamaný gelmiþtir. Windows for workgroups tarafýndan temsil edilen peer-to-peer aðlar, elde bulunan PC'ler kullanýlarak teþkil edilebilmesi açýsýndan yüzeyde kullanýþlý görülüyor. Aðýn üzerindeki herhangi bir makinenin sabit diskine ,CD-ROM sürücüsüne veya yazýcýsýna ulaþabilirsiniz. Ancak madalyonun bir de öteki yüzü var. Ulaþtýðýnýz PC ,baþkasý tarafýndan da kullanýldýðý için üzerine iki kat yük binmiþ oluyor. Düþük güçte çalýþan bir PC bu yükü kaldýramayabilir. Ulaþmak istediðiniz bilginin bulunduðu PC'nin sahibi verileri yedeklemeyi ihmal edebilir veya yazýcýnýn baðlý olduðu makina kapalý olabilir. Diðer alternatif olan Server sistemlerinde ortak kullanýlan tüm kaynaklar kendi iþletim sistemine sahip olan (Novell Netware veya WindowsNT ) ayrý bir PC'de , yani Serverda bulunur. Server uygulamalarýnýn çalýþtýrýlmasýnda kullanýlmayýp sadece dosya yönetimine ayrýlýrsa aðýn hýzý önemli artýþlar gösterecektir. Bütün veriler Server içinde saklanacaðýndan yedeklenmeleri çok kolay olacaktýr. Server'ýn güç kaynaðý korumalý olabilir, ve hatta güvenli bir yerde kilitli durabilir.
ÝÞLETÝM SÝSTEMÝ SEÇÝMÝ
Að iþletim sistemi, tamamen kullanýcýlar að biçimine baðlý olarak yapýlmalýdýr. Bu sistemlerden en çok kullanýlaný olan Windows For Workgroups ,LANtastics veya PowerLan kadar güçlü olmasa da çok popüler ve geniþ bir destek hizmetine sahip. Novell firmasý da , server aðlarý alanýnda 50.000 sertifikalý mühendis ile sektörün r'sini elinde tutuyor. WindowsNT ise Microsoft'un bilgisayar aðlarý alanýndaki tecrübe eksikliðinden dolayý yüksek bir pazar payýna sahip deðil. Sistemin yönetiminin kolay olmasý da dikkat edilmesi gereken bir husus teþkil ediyor. Örneðin Netware 3, çok etkili bir güvenlik sistemine sahip olmasýna raðmen , ek að yönetim araçlarýnýn yardýmý olmaksýzýn ,özellikle birçok server’ý olan sistemlerde kurulmasý çok zor olan bir iþletim sistemi. Kurulmadaki aksaklýklardan dolayý þifrelere ve dizinlere çok fazla insan ulaþabilecektir. Netware 4 ve WindowsNT ,bu konuda gayet iyiler ancak Windows For Workgroups'u etkili bir biçimde yönetebilmek için sisteme bir NT server katmalýsýnýz
HANGÝ UYGULAMALAR ?
Uygulamalarýn çalýþtýrýlmasý için iki ayrý þekil mevcut: Client Server ve File Server. Client Server, uygulamanýn kullanýcý ara birimiyle bilgi iþlem birimlerini birbirinden ayýrýr. Ýsteðinizi ve gerekli verileri terminalinizden girersiniz ve bunlar serverda iþlenip terminalinize geri gelir. Terminalde bu sonuçlarý belli bir þekle sokarak size sunar. Böylece að içerisinde en az miktarda veri dolaþmýþ olur. Veri tabanlarý bunun en önemli örneklerindendir. File Server uygulamalarý ise ,bütün verileri terminale kopyalar, bunlarý terminalde iþler ve sonuçlarý gösterir. Bu iþlemler trafiði oldukça yoðunlaþtýrdýðý için sadece düþük hacimli sistemlerde kullanýþlýdýr. Seçtiðiniz uygulamalarýn çok kullanýcýlý bir ortam için yazýlmýþ olmalarý da çok önemlidir. Özellikle kullanýcýsý arttýkça sürüne sürüne çalýþmaya baþlayan veri tabanlarýna dikkat edin. Aðýnýzýn bakýmýna da dikkat etmelisiniz. Ýþlenen veri miktarý, hatalar ve güvenlik ihlalleri ile ilgili raporlar çok yararlý olacaktýrlar. Ortak kullanýlan veriler ,kimsenin hatýrlamasýna gerek kalmadan, otomatik olarak yedeklenmelidir.
HANGÝ DONANIM ?
Kullanýcý iþ istasyonlarý için PC seçimi iþletim sistemi ve kullanýlan yazýlýma baðlý olmasa da , peer-to-peer sistemlerde PC kapasiteleri ne kadar yüksek kapasitede olursa o kadar iyi verim alýnacaktýr. Eðer server alacaksanýz, asla en azýyla yetinmeyin. Aðýn hýzý bellek miktarý ile doðru orantýlý olduðundan ,özellikle bu alanda hiç tasarrufa gitmeyin. Satýn alabileceðiniz en büyük ve en hýzlý sabit diski seçin eðer aðýnýz iyi çalýþýyorsa ,yere olan talep sizi þaþýrtacaktýr. Herhangi bir PC server görevi görebilse de sadece bu görev için üretilen sistemleri tercih etmek akýllýca olacaktýr. SCSI, PCI veri yolu üzerinde çalýþýp ,iþlemcinin yükünü azalttýðý için multitasking ortamlarda çok daha kullanýþlýdýr. Saklanan verileri birkaç yere birden yazan sistemleri seçin . Bu konuda parayý esirgemezseniz, hatalý bir diski hiçbir veri kaybýna uðramadan ve servere kapatmadan deðiþtirmenize olanak tanýyan sistemler alabilirsiniz. Eðer sisteminiz ortak kullanýmdaki prize baðlý tek bir güç kaynaðý ile çalýþýyorsa , geliþmiþ bir RAID sistemine yatýrým yapmak aptalca olacaktýr. Daima kesintisiz güç kaynaðý kullanýn ve serverý elektrik þebekesine fiþ kullanmadan direkt baðlayýn. Ayrýca server'ýn kutusunun kilitlenebilir olmasý da kontrollerle oynamasýný engelleyecektir. Hatta kutunun alarmý bile olabilir.
BAÞARI NASIL ANLAÞILIR ?
Eðer insanlar verileri hala birbirlerine disketlerle geçiriyorlarsa , verilerini aða yazmaktan korkuyorlarsa , bazýlarý kendilerine ait yazýcýlar kullanýyorlarsa ve serverdan ortak olarak kullanýlan uygulamalar oldukça az ise ,aðýnýz beklentilerinize cevap vermiyor demektir. Baþarýlý bir að ise kendini fark ettirmeden çok yoðun bir þekilde kullanýlýr. Baþarýnýn en ideal göstergesi bir çalýþanýn aðzýndan çýkacak þu sözlerdir: "Biz bilgisayar aðý kullanmýyoruz. Ben bütün verilerimi M sürücümde saklýyorum.
SPEED TRAPS:Uygulamalarda yaþanan hýz sorunlarýnýn nedenleri arasýnda çok kullanýcýlý sistemler için tasarlanmamýþ olmalarý,aða çok yük binmesi serverýn hafýzasýnýn az olmasý veya disket sisteminin yavaþ olmasý ve NIC'lerin yavaþ olmalarý sýralanabilir.
BYTE RAID:RAID(Redundant Array of Inexpensive Disks, ucuz diskler serisi), hýzlý modemlerdeki hata düzeltme mekanizmasý gibi çalýþýrlar. Veriler tek bir yere yazýlacaklarýna birçok diske ya kopyalanýr ya da yayýlýr. Bir disk bozulduðunda , diðer disklerde eksikliðini gidermek için yeterli bilgi mevcuttur.
POINT TO POINT :ATM(Asenkron Transfer Mode) ayný bir telefon santrali gibi þalterler yardýmýyla bir noktayý diðerine baðlar; aðýn bant geniþliði paylaþýlmaz ve görüntü iletimi gibi zanam hassasiyeti olan uygulamalara öncelik tanýnabilir.
IN CHARGEadece tek bir insanýn bütün bir aða eriþimi olmalýdýr. Eðer bu mümkün deðilse, rutin iþlemlerin genel þifreye gereksinim duymamalarýna dikkat edin.
TCP/IP NEDÝR? Protokol , bir iletiþim sürecinde , internet baðlantýsýný saðlayan noktalar arasýndaki , gidip gelen mesajlaþmayý düzenleyen kurallar dizisidir. Bu protokoller birbirleriyle iletiþim içinde bulunan gerek donaným gerekse yazýlýmlar arasýnda oluþur. Ýletiþimin gerçekleþmesi için her öðenin bu protokolü kabul etmiþ ve uyguluyor olmasý gerekir. TCP/IP de bu þekilde oluþan yüzden fazla bilgi iletiþim protokolün toplandýðý bir protokoller ailesidir. Bunlardan en önemlileri TCP ( Transmission Control Protocol ) ve IP ( Internet Protokol ) olduðu için bu ismi almýþtýr. Bir bilgisayar aðýnda kullanýlan protokol ne olursa olsun aslýnda bilgisayarlar fiziksel adresleri ile birbirlerini tanýr ve iletiþimde bulunurlar. Bu fiziksel adres að kartý veya aða baðlanmayý saðlayan her hangi bir donanýmýn içinde hiçbir þekilde deðiþtirilmesi mümkün olmayan 48 bit olan bir numaradýr. TCP/IP protokolünde diðer bilgisayarlardan farklý olarak her bilgisayar bir IP numarasý alýr. Görünüþü “ 194.62.15.2 “ þeklindedir. Ýnternet`te bulunan her bilgisayarýn kendine ait bir IP numarasý vardýr ve sadece ona aittir. IP adresleri 32 bitlik düzendedirler ama kolay okunabilmeleri için 8 bitlik 4 gruba ayrýlmýþlardýr. Internet üzerinde veri alýþ veriþi yapan alýcý ve göndericiyi tanýmlamaktadýrlar. Veriler gönderilirken mutlaka gönderenin IP adresini taþýrlar. Alýcýnýn adresi de adresteki “ domain ” , adrese göre çözümlenir ve gönderilir. IP adres yapýsýnýn 2 bölümü vardýr. Birincisi bilgisayarýn baðlý olduðu özel bir aðýn numarasý ikincisi ise bilgisayarlarýn özel numarasýdýr. Veriler dolaþým sýrasýnda Router denilen yönlendiricilerden geçerken sadece bu özel aðýn numarasýna bakýlýr. IP adresleri a,b,c,d,e adý verilen beþ sýnýfa ayrýlmýþlardýr. A sýnýfý adresleri ilk “oktet“ ile belirlenir ve 0 ile 126 arasýnda olmalýdýr. Örneðin 124.0.0.0 A sýnýfý bir IP dir. Ayný þekilde B ilk iki oktetle belirlenir ve ilk okteti 129 ile 191 arasýndadýr. C sýnýfý ise ilk üç okteti kullanýr ve ilk okteti 192 ile 223 arasýndadýr. D ve E sýnýfý IP`ler ise kullanýlmazlar zira sadece test amaçlýdýrlar. Bir örnek vermek gerekirse , siz ISS`a telefon hattý ile baðlandýðýnýzda ISS`in aðýna dahil oluyorsunuz. Daha evvel alýnmýþ olan IP adresi havuzundan size bir adres veriliyor. Mesela IP adresiniz 194.62.15.2 ise , ISS`nizin aldýðý IP adresinin sýnýfý C`dir. Yani üç oktet içinde bulunduðunuz aðý , sonda bulunan oktet da sizin bilgisayarýnýzýn o andaki adresini temsil eder.
ROUTER
Router internet üzerinde kullanýlan , paketlerin varýþ noktalarýna giderken ki bir sonraki uðrak noktalarýný belirleyen bir donaným veya kimi zaman bir yazýlýmdýr. Router en az iki aðý birbirine baðlar ve paketlerin hangi yönde gideceðini baðlý olduðu aðlarýn yapýlarýna ve durumlarýna göre belirler. Router`lar olasý her türlü yön hakkýnda bilgileri ve durumlarýna iliþkin bir tablo oluþtururlar. Bu bilgiyi paketlerin iletilmesi sýrasýnda en güvenli ve en masrafsýz yo hesaplayarak yönlendirme iþlemini gerçekleþtirirler.
ÝNTERNET PROTOKOLÜ IP
Internet`te herhangi bir veri gönderirken veya alýrken , örneðin bir eposta ya da web sitesi , mesajlar küçük paketlere bölünür. Her paketin üzerinde gönderenin ve alýcýnýn IP adresleri yazýlý olarak bulunur. Her paket öncelikle “Gateway” adý verilen bilgisayardan geçer. Bu bilgisayar paketletin üzerindeki alýcýnýn adresini okur ve buna göre paketleri yönlendirir. Bu iþlem alýcýnýn adresine en yakýn bilgisayara kadar böyle devam eder. Bu en son bilgisayar da paketleri alýcý bilgisayara gönderir. Internet protokolüne göre yol alan bu paketler birçok deðiþik yönden giderek alýcýya ulaþabilirler. Hatta paketler olmasý gerektiði sýrada da alýcýya ulaþmayabilirler. Internet protokolünün amacý sadece bu paketleri göndermektir. Paketleri eski düzenine getirmek bir baþka protokolün yani TCP`nin görevidir.
DOMAÝN NAME SYSTEM
IP adresleri ezberlenmesinin zorluðu nedeniyle , genellikle bilgisayarlar “ host “ adlarýyla anýlýrlar. Yani internet üzerindeki her bilgisayarýn bir IP adresi bir de “ host “ ismi bulunur. Fakat iletiþimin saðlanmasý için bu isimlerin tekrardan IP adreslerine çevrilmeleri gerekir. Bu yüzden bu çevirme iþlemini yapmasý amacýyla DNS Domain Name System kullanýlýr. Ýnternet`te bulunan her IP adresini ve alan adýný barýndýran bir veribankasýdýr. Bu sistem, öyle kurulmuþtur ki , bu veritabaný belirli kriterlere göre ayrýlýr ve sýnýflandýrýlýr. Bir bilgisayarýn alan adý , isim.com þeklindedir. Ayrýca bulunduðu ülkeye göre sonuna ülkenin kodu da eklenir. Örneðin Türkiye`de bulunan bir alan adý þu þekilde olacaktýr : “ isim.com.tr “ . Bu her alanla ilgili birer DNS sunucusu vardýr. “tr” domainini alan bütün bilgisayarlarýn listesi bir sunucuda tutular. Veya sonu sadece “.com”la bitenler Amerika`da bir DNS sunucu bilgisayarda tutulur. Bu adresler sondan baþa doðru ayrýþtýrýlýr. Yani “isim.com.tr” adýna göre ayrýlýr. Ve diðer ayný adlý bilgisayarlarla birlikte düzenlenir. Eðer sonunda bir ülke adý yoksa, ki bu sadece Amerika`daki bilgisayarlar için geçerlidir , direkt “.com” adýna bakýlarak ayrýþtýrýlýr. Bunlara üst düzey domain de denilir. .com ticari þirketler .edu eðitim kurumlarý .org ticari olmayan organizasyonlar .net internet omurgasý görevini üstlenen aðlar .gov hükümete baðlý kurumlar .mil askeri kurumlar Bilgisayarýmýzda bir adres girdiðimizde bu bilgiler direkt olarak ilgili DNS sunucusuna ulaþtýrýlýr. Bu DNS sunucu eðer bu bilgisayarýn bilgisini içeriyorsa DNS istemcisine hemen ilgili adresin IP adresini ulaþtýrýr.
ARP ADSRESS RESOLUTÝON PROTOCOL
Yerel bir að üzerinde IP adresleri belirlenmiþ bilgisayarlar mesajlaþmaya baþlamadan önce normalde IP adresinin sahibinin fiziksel adresini sorgulayan gelen bir yayýn yaparlar ( broadcasting ). IP adresine sahip bilgisayar kendi fiziksel adresini içeren bir mesajý istemci bilgisayara gönderir ve böylece gerçek veri gönderimi bu adres üzerinden yapýlmýþ olur.
IP ROUTÝNG
Paketlerin net ortamýnda yönlendirilmesi ve gönderilmesi iþlemi Internet Protokolünün görevidir. Paketlerin üzerlerinde yazýlý olan adreslere bakarak bunu bir yönlendirme tablosundaki bilgilerle karþýlaþtýrýr ve yönlendirmeyi yapar. Bu tablonun oluþturulmasý görevi ise routing protocolün görevidir. Routing protokolün de çeþitleri vardýr ama bunlardan sadece bir tanesi internet yönlendirme domainleri arasýnda bilgi alýþveriþi yapar.
ICMP Internet Control Message Protokol bu protokol internet protokolün veri iletiþimi sýrasýnda beklenmedik bir olay gerçekleþmesi halinde göndereni uyarma görevi üstlenmiþtir. ICMP mesajlarýna örnek verecek olursak :
Destination Unreachable : Bu mesaj varýþ noktasý olan hostun eriþilmez olduðunu belirtmek için kullanýlýr. Yani alýcýnýn bulunduðu að tanýmsýz ya da ulaþýlamaz haldedir. Echo And Echo Reply : Bu iki mesaj türü alýcýnýn eriþilebilir olup olmadýðýný anlamak için kullanýlýr. Gönderen bilgisayar alýcýya veri içeren bir echo mesajý atar. Karþýlýðýnda alýcý bilgisayardan cevap yani echo reply gelirse , alýcý bilgisayarýn að üzerinde eriþilebilir olduðunu gösterir.
TCP Daha önce de belirtildiði gibi veriler küçük paketlere ayrýlýp gönderilirken deðiþik yollardan ve deðiþik sýralar ile gönderilirler. Bu paketlerin sýralamasýný saðlayan protokolün adý TCP (Transmission Control Protokol)`dir. Örneðin bize gelen herhangi bir veri önce paketlere ayrýlýr. Bu paketleme iþlemini gerçekleþtiren TCP ayný zamanda bu paketleri sýrasý ile numaralandýrýr ve adreslendirir ve IP katmanýna gönderir. Artýk gönderme iþlemi sadece internet protokolünün elindedir. Paketler yola çýktýktan sonra birbirlerinden ayrýlýr ve farklý yönleri takip ederler. Bilgisayarýmýza ulaþtýðýnda bizim bu paketleri bir bütün olarak ve tam sýrasýyla görmemizi saðlayan gene TCP`dir. Ayný zamanda TCP/IP `nin en güvenilir protokol olmasýný saðlayan iþlevi de yerine getirir. Paketlerin belirli bir kýsmý ulaþtýktan sonra eðer paket saðlam ise TCP bize bir onay gönderir. Eðer paketlerde bir sorun var ise , bu onay gelmez ve biz bu verileri baþtan göndermek zorunda kalýrýz. Yani diðer protokollerden farký paketlere bir þey olmasý halinde biz bunu mutlaka biliriz ve eksikleri tekrardan göndermek suretiyle iletiþimi kesin tamamlamýþ oluruz.
UDP User Datagram Protokol TCP`nin aksine az güvenilir ama daha hýzlý olmayý amaçlayan bir protokoldür. Bazý basit istem ve cevap ile iþleyen uygulamalarda kullanýlmasý iþlemin daha hýzlý geliþmesini saðlar. UDP`nin yaptýðý paket üzerinde bulunan IP numarasýný yanýna bir adet port numarasý eklemek ve böylece uygulamalarýn çalýþmasý için gereken socketleri oluþturmak. Ýnternet`i oluþturan TCP/IP`nin bir baþka katmanýnda bulunan bazý protokol ve uygulamalar da þöyledir:
TELNET: “ Telecommunication Network “ ib****inin kýsaltýlmýþý, kullanýcýya baþka bir hosta baðlanýp að üzerindeki diðer hostlara ulaþma imkaný veren bir terminal protokolü
FTP: “ File Tranfer Protokol” kullanýcýya kendi bilgisayarý ile baþka bir bilgisayar arasýnda dosya transferi yapabilmesine olanak veren bir protokol ARCHÝE: Kullanýcýya kayýtlý tüm anonymous FTP sunucularýnda belirli bir dosyanýn adýný aramasýna olanak veren bir araç.
GOPHER: Ýnsanlara mönü bazlý ve hiyerarþik bir arayüz kullanarak veri repositories arasýnda arama yapýlmasýna olanak verev bir araç
SMTP: “Simple Mail Transfer Protokol” internet üzerinde elektronik olarak posta alým ve gönderimini saðlayan standart bir protokol. SMTP internet üzerindeki e-posta sunucularý arasýnda ve herhangi bir bilgisayardan e-posta sunucularý arasýnda ve herhangi bilgisayardan e-posta sunucusuna posta ulaþmasýný saðlar.
HTTP: “The Hypertext Transfer Protokol” internet üzerinde bilgi deðiþimini saðlayan baz protokol. WWW üzerinde bilgiler kullanýldýðý sisteme bakmaksýzýn HTML formatýnda yazýlýr ve her sistem bu formatý tanýr.
FÝNGER: Diðer kullanýcýlarýn ya da hostlarýn internet üzerindeki durumunu öðrenmek için kullanýlýr.
POP: “The Post Office Protokol” bir kullanýcýnýn e-posta programý ile e-posta sunucu arasýndaki POP e-posta sunucusundan istemciye postalarýn alýnmasýný ve kullanýcýlarýn kendi posta kutularýný yönetmelerine olanak verir.
DNS: “The Domain Name System” internet üzerinde bulunan isimleri ve bunlara ait IP adreslerini düzenler. Ayný zamanda posta ve isim sunucularýný da alan adlarý iliþkilendirir.
SNMP: “The Simple Network Management Protokol” TCP/IP bazlý network araçlarýný yönetmeye yönelik prosedürleri ve veritabanlarýný belirler. SNMP (RFC 1157) is widely deployed in local and wide area network
PÝNG: “The Packet Internet Groper” , bir sistemdeki kullanýcýya diðer baðlý bilgisayarlarýn durumu ve mesajlaþma süresinde yaþanan gecikmeleri öðrenmesine olanak verir. ICMP Echo mesajlarýný kullanýr.
Whois/NICKNAME: Kullanýcýya internet üzerindeki “domain” ve “domain”`ler hakkýndaki irtibat bilgilerini derleyen veri tabanlarýnda arama yapma olanaðý verir.
TRACEROUTE: Paketlerin uzaktaki baþka bir bilgisayara giderken ki yolunu takip edip öðrenmeye yarayan bir araçtýr. Saygýlar.
------------- EMEGE SAYGIYI UNUTMAYALIM BÝR TESEKKURU COK GÖRMEYELÝM..UNUTMAYINKI UFACIK BÝR TEÞEKKÜR BÝZÝM AZMÝMÝZÝ ARTTIRCAK DAHA ÇOK PAYLAÞIMI SAGLIYACAKTIR..
|