Türk Musikisi'nde Makamlar - ZİRGÜLELİ HİCAZ MAKAMI

ZİRGÜLELİ HİCAZ MAKAMI

“Hicaz” denince dört ayri isimde, ortak özellikleri çok olan dört ayri basit makam anlasilir. Bu dört basit makamin yapilari birbirine çok yakin oldugundan hepsine birden “Hicaz Ailesi” denir. Bu makamlar, “Hicaz, Hümayun, Uzzal ve Zirgüleli Hicaz” dir. Simdi Zirgüleli Hicaz Makamini inceleyelim.

a. Durak : Dügah perdesidir
b. Seyir : Inici – çikicidir
c. Dizi : Yerinde Hicaz beslisine, Hüseyni perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesiyle meydana gelir.
d. Güçlü : Hüseyni perdesidir
e. Yeden : Nim Zirgüle perdesidir
f. Donanim : Si bakiye bemol, Do bakiye diyez

Dizinin Seyri : Zirgüleli Hicaz Makami, özellikle yeden perdesinin degisik olmasi nedeniyle diger Hicaz Ailesi Makamlardan farklidir. Inici – çikici seyre sahip olan Zirgüleli Hicaz Makaminin seyrine orta seslerden baslanarak, dizinin seslerinde gezinilir. Güçlü sesi olan Hüseyni perdesinde kalis yapilir. Dizinin üst tarafinda bulunan Hicaz dörtlüsünün seslerinde dolasilir. Tekrar güçlü perdesinde kalis gösterilerek Hicaz beslisinin sesleri ile, özellikle yedeni olan Nim Zürgüle perdesi de belirtilerek Dügah perdesinde karar verilir.

Makamin Özelligi: Zirgüleli Hicaz Makaminin donanimina sadece Si bakiye bemol ve Do bakiye diyez yazilir. Bu makamin dizisi tarif edilirken, yerinde Hicaz beslisi ve Hüseyni’de Hicaz dörtlüsü denir. Hüseyni’de Hicaz dörtlüsünde olmasi gereken Fa koma diyezi ve Sol bakiye diyezi donanima yazilmaz. Ancak seyir yapilirken yeri geldiginde bu isaretler kullanilir. Dizi üst taraftan Muhayyer perdesi üzerinde Buselik beslisi halinde genisler.