Linux’u duyan çoğu kişi Linux’un sadece programcılar tarafından kullanılan karmaşık bir işletim sistemi olduğunu düşünür. Linux komut kullanmayı gerektirdiği için bu işletim sistemini kullanmayı düşünen hemen hemen herkes ürperir! Ancak Linux komutları herkes için yararlıdır.

Linux nedir?

Linux, Linux çekirdeği bazlı açık kaynaklı Unix işletim sistemleri ailesidir. Buna Linux bazlı en popüler Ubuntu, Fedora, Mint, Debian vb. gibi sistemler de dahildir. Kesin olmak gerekirse, bu sistemlere dağıtım adı verilmektedir.

1991‘de piyasaya sürüldüğünden beri açık kaynaklı doğasından dolayı popülerliği artmaya devam etmiştir. Herkes Linux’u özgürce düzenleyebilir ve kendi adı altında yeniden dağıtabilir.

Bir Linux işletim sistemini kullanırken kabuk da kullanmanız gerekir. Kabuk, işletim sisteminin hizmetlerine erişim veren bir arayüzdür. Birçok Linux dağıtımı kullanıcılarına kullanım kolaylığı sağlamak için kabuğu olarak grafiksel kullanıcı arayüzü (GUI) kullanmaktadır.

Bununla beraber, bir komut satırı arayüzü (CLI) kullanmak daha fazla önerilir çünkü daha güçlü ve etkilidir. GUI üzerinden çok aşamalı işlemler gerektiren görevler CLI’a birkaç komut girerek saniyeler içinde yapılabilir.

Eğer Linux kullanmayı düşünüyorsanız temel Linux komutları ve kullanımları nelerdir bilmek fazlasıyla işinize yarayacaktır. Bu rehberimizde 35 adet temel Linux komutu öğreneceksiniz.


Linux Komutları

Komutların listesine geçmeden önce komut satırını açmalısınız. Eğer komut satırı arayüzü hakkında şüpheniz varsa bu CLI rehberine göz atın.

Kullandığınız dağıtıma göre adımlar farklı olsa da komut satırını genellikle Araçlar kısmında bulabilirsiniz.

1. pwd komutu

pwd komutunu hangi dizinde (klasörde) olduğunuzu bulmak için kullanın. Sonuç olarak, komut size kesin ve tam bir konum verecektir. Konum genellikle bir bölme işaretiyle (/) başlar. İşte size tam bir konum örneği /home/kullaniciadi.

Linux dosya sisteminde gezinmek için cd komutunu kullanın. Bulunduğunuz mevcut dizine bağlı olarak ya tam konum ya da dizinin adını gerektirir.

Diyelim ki /home/kullaniciadi/Documents dizinindesiniz ve Documents‘ın alt dizini olan Photos‘a gitmek istiyorsunuz. Bunu yapmak için tek yapmanız gereken cd Photos komutunu girmektir.

Bir başka örnek olaraksa diyelim ki tamamiyle yeni bir dizine /home/kullaniciadi/Movies geçmek istiyorsunuz. Bu durumda cd ve daha sonra da dizinin tam konumunu girmeniz gerekmektedir.

Eğer daha hızlı konum değiştirmek istiyorsanız bazı kısayollar mevcuttur:

    cd .. (iki noktayla) bir üst dizine gitmek için
    cd direkt olarak ana klasöre gitmek için
    cd- (tireli) bir önceki dizine gitmek için

Ek olarak, Linux kabuğu büyük küçük harfe duyarlıdır. Bu yüzden dizinin adını olduğu gibi girmelisiniz.

ls komutu bir dizinin içeriğini görmek için kullanılır. Varsayılan olarak, bu komut mevcut dizinin içeriğini görüntüleyecektir.

Eğer başka dizinlerin içeriğini görmek istiyorsanız ls ve dizinin konumunu girmelisiniz. Örneğin, Documents‘ın içeriğini görmek için ls /home/kullaniciadi/Documents komutunu girin.

ls komutu ile kullanabileceğiniz bazı varyasyonlar mevcuttur:

    ls -R alt dizinlerdeki bütün dosyaları da listeleyecektir
    ls -a bütün gizli dosyaları gösterecektir
    ls -al izinler, boyut, sahip gibi detaylı bilgilerle dosyaları ve dizinleri listeleyecektir

4. cat komutu

cat Linux’da sıklıkla kullanılan komutlardan biridir. Standart çıktıdaki (sdout) bir dosyanın içeriğini görmek için kullanılır. Bu komutu çalıştırmak için önce cat, daha sonra da dosya adını ve uzantısını girin. Örneğin: cat dosya.txt

İşte cat komutunu kullanmanın diğer yolları:

    cat > dosyaadi yeni bir dosya oluşturur
    cat dosyaadi1 dosyaadi2> dosyaadi3 iki dosyayı (1 ve 2) birleştir ve sonucu yeni bir dosyada (3) depolar
    bir dosyayı büyük veya küçük karakterli olarak değiştirmek için cat dosyadi | tr a-z A-Z >sonuc.txt

5. cp komutu

cp komutunu mevcut dizinden dosyaları kopyalamak için kullanın. Örneğin, cp ornek.jpg /home/kullaniciadi/Pictures komutu ornek.jpg dosyasının Pictures dizininde bir kopyasını oluşturur.

Linux komutları listemizdeki sıradaki komut ise mv komutu. Bu komutun ana kullanımı dosyaları taşımaktır ancak dosyaları yeniden adlandırmak için de kullanılabilir.

Bu komutun kullanımı da cp komutuna oldukça benzerdir. Önce mv, daha sonra dosyanın adı ve hedef dizini girmelisiniz. Örneğin: mv dosya.txt /home/kullaniciadi/Documents.

Dosyaları yeniden adlandırmak için gereken söz dizimi ise mv eskiad.ext yeniad.ext

mkdir komutunu yeni bir dizin oluşturmak için kullanın. Örneğin, mkdir Muzik, Muzik adlı yeni bir dizin oluşturacaktır.

Ekstra mkdir komutları da bulunmaktadır:

    Başka bir dizin içinde yeni bir dizin oluşturmak için bu basit Linux komutunu kullanın mkdir Music/Yenidosya
    Mevcut iki dizin arasında yeni bir dizin oluşturmak için p seçeneğini kullanın. Örneğin mkdir -p Music/2020/Newfile yeni “2020” dosyasını oluşturacaktır.

8. rmdir komutu

Eğer bir dizin silmeniz gerekirse rmdir komutunu kullanın. Ancak, rmdir sadece boş dizinleri silmenize izin verir.

rm komutu ise dizinleri içindekilerle birlikte silmek için kullanılır. Eğer sadece dizini silmek istiyorsanız, rmdir’e bir alternatif olarak rm -r kullanın.

Not: Bu komuta fazlasıyla dikkat edin ve hangi dizinde olduğunuzu kontrol edin. Bu her şeyi silecektir ve geri dönüşü yoktur.

touch komutu komut satırı üzerinden yeni boş dosyalar oluşturmanızı izin verir. Örnek olarak Documents dizini altında Web adlı bir HTML dosyası oluşturmak için touch /home/kullaniciadi/Documents/Web.html girin.

Bu komutu tıpkı Windows’daki search komutu gibi bir dosyanın konumunu bulmak için kullanabilirsiniz. Üstelik bu komutu onu büyük küçük harf duyarlılığını kaldıracak -i seçeneği ile bu komutla dosyanın adını hatırlamasanız bile arama yapabilirsiniz.

12. find komutu

locate komutuna benzer olarak find komutu da dosya aramak için kullanılır. Farkı ise komutu belirli bir dizinde dosyalar bulmak için kullanılmasıdır.

Bir örnek olarak /home/ -name notlar.txt komutu notlar.txt adlı bir dosyayı ana dizinde ve alt dizinlerinde aramak için kullanılır.

find komutunun diğer varyasyonlarıysa:

    Mevcut dizindeki dosyaları bulmak için find . -name notlar.txt
    Dizin aramak için / -type d -name notlar. txt

13. grep komutu

Günlük kullanım için oldukça kullanışlı olan bir başka komutsa grep‘tir. grep komutu belirli bir dosyadaki metinde arama yapmak için kullanılır.

Örnek vermek gerekirse, grep mavi notdefteri.txt notdefteri dosyasında mavi kelimesini arayacaktır. Bu kelimeyi içeren kelimeler tam olarak gösterilecektir.
14. sudo komutu

“SuperUser Do” kısaltması olan bu komut yönetici veya kök izinlerini gerektiren görevleri yapmanıza izin verir. Ancak, bu komut günlük kullanım için önerilmez çünkü yanlış bir şey yaparsanız hata oluşması oldukça kolaydır.

16. du komutu

Eğer bir dosyanın veya dizinin ne kadar alan kapladığını kontrol etmek istiyorsanız du (Disk Usage – Disk Kullanımı) komutunu kullanmalısınız. Ancak, disk kullanımı özeti normal boyut formatı yerine disk blok numalarını gösterecektir. Eğer özeti bayt, kilobayt ve megabayt formunda görmek istiyorsanız komut satırına -h seçeneğini ekleyin.

head komutu herhangi bir metin dosyasının ilk satırını görüntülemek içni kullanılır. Varsayılan olarak, ilk on satır gösterilecektir ancak bu rakamı istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz. Örneğin, eğer ilk beş satırın görüntülenmesini istiyorsanız head -n 5 dosyaadi.ext komutunu girin.

Bu komut head komutuna benzer bir fonksiyona sahiptir. İlk satırları göstermek yerine tail komutu bir metin dosyasının son on satırını görüntüleyecektir.

difference‘ın kısaltılmışı olan diff komutu iki dosyanın içeriğini satır satır karşılaştırır. Dosyaları analiz ettikten sonra uymayan satırları sonuç olarak verecektir. Programcılar bu komutu programda değişiklik yapmak için sıklıkla bütün kaynak kodunu yeniden yazmak yerine kullanır.

Bu komutun en basit formu diff dosya1.ext dosya2.ext‘dir.

tar komutu birden fazla dosyayı bir tarball‘a arşivlemek için yaygın olarak kullanılır. tarball, zip formatına benzer bir formattır ancak sıkıştırmak tercihe bağlıdır.

Bu komut mevcut bir arşive yeni dosyalar eklemek, bir arşivin içeriğini listelemek, bir arşivden içerik çıkarmak vb. gibi türlü fonksiyonlara sahip olduğu için oldukça karmaşıktır. Diğer fonksiyonlar hakkında bazı pratik örneklere göz atarak daha fazla bilgi edinebilirsiniz.

Linux komutları listemizdeki bir başka önemli komut ise chmod‘dur. chmod dosyaların ve dizinlerin okuma, yazma ve çalıştırma izinlerini değiştirmek için kullanılır. Bu komut biraz karmaşık olduğundan doğru şekilde kullanabilmek için bu rehberi (ing) okuyabilirsiniz.

Linux’da bütün dosyaların belirli bir sahibi vardır. chown komutu bir dosyanın sahipliğini belirli bir kullanıcıya transfer etmek için kullanılır. Örneğin, chown linuxkullanicisi2 dosya.ext linuxkullanicisi2‘yi dosya.ext‘nin sahibi yapacaktır.

jobs komutu bütün işleri durumlarıyla birlikte görüntüleyecektir. Bir iş basitçe kabuk tarafından başlatılmış bir işlemdir.

Eğer yanıt vermeyen bir program varsa kill komutunu kullanarak programı elle sonlandırabilirsiniz. Bu komut yanıt vermeyen uygulamaya belirli bir sinyal yollayacak ve uygulamaya kendini sonlandırması için talimat verecektir.

Toplamda kullanabileceğiniz kırkaltı sinyal bulunmaktadır ancak genellikle bu iki sinyal kullanılmaktadır:

    SIGTERM (15) — bir programının çalışmayı durdurmasını ister ve durumunu kaydetmesi için ona biraz zaman verir. Eğer kill komutunu girerken sinyali belirlemezseniz bu sinyal kullanılacaktır.
    SIGKILL (9) — programları zorla hemen sonlandırır. Kaydedilmemiş durumu kaybetmiş olursunuz.

Sinyallari bilmenin dışında ayrıca sonlandırmak istediğiniz programın işlem kimlik numarasını (PID) bilmeniz gerekmektedir. Eğer PID’i bilmiyorsanız ps ux komutunu çalıştırın.

Hangi sinyali kullanacağınızdan ve programın PID’ini bildiğinizden emin olduktan sonra aşağıdaki söz dizimini girin:

kill [sinyal seçeneği] PID.

ping komutunu bir sunucuya bağlantınızı kontrol etmek için kullanın. Örneğin, ping google.com komutunu girerek Google’a bağlanıp bağlanamadığınızı öğrenebilir ve yanıt süresini ölçebilirsiniz.

Linux komutları oldukça kullanışlıdır. wget komutunun yardımıyla İnternet’ten dosya bile indirebilirsiniz. Bunu yapmak için wget ve daha sonra ise indirmek istediğiniz dosyanın bağlantısını girin.

Kısaltılmışı Unix Name olan uname komutu Linux sisteminiz hakkında makine adı, işletim sistemi, çekirdek vb. gibi bilgileri verecektir.

Windows’daki Görev Yöneticisi’nin bir eşleniği olan top komutu çalışmakta olan programların listesini ve bu programların ne kadar CPU kullandığını gösterecektir. Sistem kaynakları kullanımını izlemek oldukça kullanışlıdır ve özellikle de fazla sistem kaynağı kullanan programları sonlandırabilmeniz için size yardımcı olacaktır.

Linux’u bir süre kullandıktan sonra her gün yüzlerce komut çalıştırdığınızı fark edeceksiniz. Eğer daha önce girdiğiniz komutları görmek istiyorsanız history komutunu çalıştırabilirsiniz.

Hangi komutun hangi işleve sahip olduğunu unuttunuz mu? Hiç merak etmeyin. Linux komutları listemizdeki son komut olan man komutunu kullanarak komutları Linux kabuğundan öğrenebilirsiniz. Örneğin, man tail komutunu girmek tail komutunun kullanım talimatını gösterecektir.

Bu komut bir dosyaya veri taşımak için kullanılır. Örneğin “Merhaba, benim adım Gökhan” yazısını isim.txt adlı dosyaya eklemek için kullanacağınız komut echo Merhaba, benim adım Gökhan >> isim.txt olacaktır.

Dosyalarını bir zip dosyasına sıkıştırmak için zip komutunu, sıkıştırılmış dosyaları bir zip arşivinden çıkarmak içinse unzip komutunu kullanın.

Eğer host’un veya ağın adını bilmek istiyorsanız hostname komutunu girin. Bu komutun sonuna -I eklemek ağınızın IP adresini görüntüleyecektir.

Linux çok kullanıcılı bir sistem olduğundan aynı anda birden fazla kişi aynı sistemle aynı anda etkileşime geçebilir. useradd komutu yeni bir kullanıcı eklemek için kullanılırken passwd komutu bir kullanıcı hesabına şifre eklemek için kullanılır. Gökhan adlı yeni bir kullanıcı kişi eklemek için useradd Gökhan komutunu ve bu kullanıcıya şifre eklemek için passwd 123456789 komutunu girin.

Bir kullanıcıyı silmek yeni bir kullanıcı eklemeye oldukça benzerdir. Kullanıcının hesabını silmek için userdel KullaniciAdi söz dizimini girmeniz yeterli olacaktır.
İlave Öneriler ve İpuçları

Eğer terminal çok fazla geçmiş komutlarla dolduysa clear komutunu girerek terminali temizleyin.

Yazdığınızı otomatik olarak tamamlamak için TAB tuşuna basın. Örneğin, eğer Documents yazmak istiyorsanız komutu yazmaya başlayın (cd Docu ile başlayın ve daha sonra ise TAB tuşuna basın) ve terminal gerisini dolduracak ve cd Documents olarak size gösterecektir.

Ctrl+C ve Ctrl+Z ise şu anda çalışan herhangi bir komutu durdurmak için kullanılır. Ctrl+C komutu durduracak ve sonlandıracaktır, Ctrl+Z ise komutu sadece durduracaktır.

Eğer terminali Ctrl+S tuşlarına basarak terminali dondurursanız Ctrl+Q tuşlarına basarak bunu geri alabilirsiniz.

Ctrl+A tuşlarıysa sizi satırın başına alırken Ctrl+E ise sizi sona götürür.

Tek bir komutta birden fazla komutu çalıştırabilirsiniz. Bunun için “;” kullanarak onları ayırın. Örneğin Komut1; Komut2; Komut3. Veya && kullanarak ikinci veya üçüncü komutun sadece bir önceki komut başarılı olursa çalışmasını sağlarsınız.
Sonuç

Linux komutları kullanıcıların görevleri kolay ve verimli biçimde çalıştırmalarına yardımcı olur. Bazı basit Linux komutları hatırlaması zor olabilir ancak sıkı çalışmayla hiçbir şey imkansız değildir.




Düzenleyen kral - 09-01-2022 Saat 23:04

A'dan Z'ye

A

• a2ps: ASCII dosyalarini Postscript formatina cevir
• acroread: AcrobatReader pdf-dosyalarini görebilmek icin gerekli olan program
• alias: Komuta baska bir isim ver
• apropos: Belli bir kelimeyi man sayfalarinda ara
• ar: Arsiv olusturmak olusturulmus bir arsivi calismak ya da acmak icin
• arch: Processor'un yapisi hakkinda bilgi ver
• arp: Host ve IP numarasini göster. (arp = adress resolution protocol)
• at ( komutu ya da komutlari daha sonraki bir zamanda çalıştırır)

B

• Basename Komutu Kullanımı|basename: Bir dosyanin gercek ismini ver (Üst dizinleri göstermeden)
• bash: Bourne Again Shell -> Linux'un standart shell'i
• batch: Komutu ya da komutlari daha sonra ki bir zamanda calistir(bknz. at)
• bg: Bir programi Ön planda calistir
• break: Bir blogu belli bir kosuldan terk et (bknz. continue)
• bunzip2: (bknz. bzip2)
• bzip2: Bir arsivleme programi

C

• cal: Aktuel takvimi göster
• calender:Bir randevu hatirlatma programi
• case: Coklu seceneklere ayirma komutu
• cat: Dosyayi monitöre ver
• cc: C derleyicisi (C-compiler)
• cd: Dizin degistir
• cdrecord:CD kopyalama tool'u
• chfn: finger bilgilerinde degisiklik yap
• chgrp: Grup degistir
• chmod: Bir dosyanin haklarini degistir
• chown: Bir dosyanin sahiplerini degistir
• chroot: Bir komutu Özel bir root dizininde calistir
• chsh: Standart shell i degistir
• clear: Monitörü temizle
• continue: Bir bloku belli bir kosuldan sonra terk etme ve kaldigin yerden devam et.
• cmp: İki dosyayi karsilastir (bknz. comm diff)
• comm: Iki dosyayi satir satir karsilastir (bknz. cmp diff)
• cp: Dosyayi kopyala
• csh: C-Shell -> Yapisi biraz C diline benzeyen bir shell programi
• csplit: Bir dosyayi parcalara ayir
• cut: Bir dosyadan belli sütunlari kes

D

• date: Aktuel zamani göster
• deluser: Kullanici sil
• delgroup: Grup sil
• df: Bellekte ne kadar bos yer oldugunu göster
• diff: Iki dosya arasindaki farklari göster (bknz. cmp comm)
• do: Belli bir kosuldan sonra bir komutu ya da komut blogunu calistir
• done: do blogunun bitimi (bknz. do)
• du: Bir dosyanin ya da dizinin bellekte ne kadar yer kapladigini göster

E

• echo: Harf dizisini monitöre yaz
• ed: Bir editör programi
• egrep: Bir dosyanin icinde belli bir harf dizisini ara(bknz. fgrep. grep)
• eject: Medium'u disari ver mesela CDROM
• emacs: Bir editör programi
• elif: if kosulunun saglanmadigi zaman devreye sokulan baska bir if kosulu
• else: if kosullarinin saglanmadigi zaman devreye sokulan baska komutu
• env: Bütün sistem degiskenlerini göster
• esac: case seceneklerinin bitimi (bknz. case)
• exec: Komutu calistir
• exit: Shell'den cikma komutu
• export: Sistem degiskeninin tanimlanmasi
• expr: Matematik ifadesini hesapla

F

• false: Boolean tipinde "yanlis" degeri
• fdformat: Disket formatla
• fdisk: Bellegi bölme programi
• fg: Programi ön plana al
• fgrep: (bknz. egrep grep)
• fi: if kosulunun sonu (bknz. if)
• file: dosya hakkinda bilgi ver
• find: Belli bir dosyayi dizinlerde ara
• finger: Sisteme kayitli olan kullanciliari göster ya da kullanici hakkinda bilgi ver
• for: Belli komutlari belli bir kosula kadar döngü seklinde calistir
• ftp: Dosya transfer programi (ftp = file transfer protocol)
• fvwm: Linux icin yapilmis bir masaüstü programi (bknz. fvwm2 gnome kde ...)
• fvwm2: (bknz. fvwm)

G

• g++: C++ derleyicisi (C++ compiler)
• gcc: GNU C derleyicisi
• GNOME|gnome: (bknz. fvwm)
• Grep Komutu Kullanımı|grep: (bknz. egrep, fgrep)
• groupadd: Yeni bir grup olustur
• groupdel: Grup sil
• groupmod: Grup üzerinde degisiklikler yap
• groups: Kullanicinin bagli oldugu gruplari göster
• grub: Bir cesit Linux Bootloader (bknz. lilo)
• gunzip: (bknz. gzip)
• gvim: vi editörünün GUI (graphical user interface: grafiksel kullanıcı arayüzü) versiyonu
• gzip: Bir arsivleme programi

H

• halt: Sistemi durdur
• head: Bir dosyanin ilk satirlarini göster (standart 10 satir) (bknz. tail)
• help: Shell komutlarini göster
• history: Kullanicini o zamana kadar kullandigi komutlari göster
• host: Bir bilgisayarin adini sor
• hostid: sistemin host kimligini göster
• hostname: sistemin host adini göster
• httpd: Apache server'i baslat
• httpd2: Apache 2 server'i baslat

İ

• id: Kullanicini kullanici kodunu bagli oldugu gruplarin kodunu göster
• if: eger" kontrolu
  
• ifconfig: Ağ kartını ayarla
  
• init 0: Sistemi kapat ( bknz. halt shutdown poweroff)
  
• init 1: Sistemi tek kullanicili modus'a gecir (bknz. init S init s)
  
• init 2: Sistemi lokal cok kullanicili modus'a gecir
  
• init 3: Sistemi tam aga bagli sekilde ve cok kullanicili modus'a gecir
  
• init 5: Sistemi tam aga bagli sekilde cok kullancili ve GUI'li modus'a gecir
  
• init 6: Sistemi yeniden baslat
  
• init S:(bknz. init 1)
  
• init s:(bknz. init 1)

J

• jar: Java arsiv
• java: Java Virtual Machine (JVM)
• javac: Java Compiler
• javadoc: Java dokumanlari olustur
• jdb: Java Debugger
• jikes: IBM tarafindan sunulan ve javac'tan daha hizli olan bir Java Compiler
• joe: Bir editör programi

K

• k3b: KDE'de GUI'li bir CD kopyalama programi
• kaffeine: KDE CD VCD DVD vs. oynatma programi
• kate: Bir KDE editör programi
• kbear: Bir KDE FTP programi
• kcalc: Bir KDE hesap makinesi programi
• KDE|kde: KDE masaüstü
• kernelversion: Hangi kernel versiyonu kullanildigini göster
• kmail: KDE Mail programi
• konqueror: KDE internet tarayıcı
• konsole: Yeni bir konsol ac
• kopete: Bir KDE multiple messenger programi
• kill: İşlemi bitir
• killall: Bütün işlemleri bitir
• kwrite: Bir KDE editörü

L

• last: Sisteme son kayit olan kisileri göster
• less: Herhangi bir çıktıyı monitörde sayfa sayfa göster
• lilo: GRUB benzeri bir Linux açılış yükleyicisi
• ln: Dosyalar ya da dizinler arasinda link olustur
• logname: Oturum adını göster
• logout: Sistemden ayril (eger oturum kabuğuyla girildiyse)
• lpr: Dosyayi basilmasi icin yaziciya gönder
• lprm: Yaziciya gönderilen dokümanlari sil
• ls: Dizinde bulunan dosyalari listele
• lsmod: Yüklenmis modullari listele
• lsb_release [seçenekler] Dağıtıma özgü bilgileri ekrana basar. Örnek kullanım:

lsb_release -a
 Distributor ID: Ubuntu
 Description:	 Ubuntu 14.10
 Release:	 14.10
 Codename:	 utopic

M

• mail: Kullancillar arasinda mail yazmayi mümkün kilan mail programi
• make: C programini belli bir kurala göre derleyen komut
• man: Manual sayfalar dokümanlari
• mcedit: Bir editör programi
• mkdir: Yeni bir dizin olustur
• modprobe: Kernel'a bir module eklemek ya da ondan silmek icin
• Mozilla Firefox|mozilla: Bir internet tarayıcı
• more: (bknz. less)
• mount: Bir aleti bağla
• mv: Dosyayi kaydir ya da ismini degistir'
• mysql: MySQL veritabani programi

N

• nedit: Bir editör programi
  
• newgrp: Yeni bir gruba gir
  
• netstat: Ag baglantilarini görüntüle
  
• netscape: Bir internet tarayıcı
  
• nl: Bir dosyayi satirlari numaralandirarak göster
  
• nslookup: DNS (domain name system) sorgusu

O

• opera: Hizli bir internet tarayıcı

P

• passwd: Sifre degistir
  
• perl: PERL interpreter
  
• pgrep: Çalışan bir sürecin kendine özel id numarasını bul
• PHP|php: PHP interpreter
  
• pine: Bir mail programi
  
• ping: Baska bir bilgisayara ulasabilme sorgusu
  
• poweroff: Sistemi kapat (bknz. init 0)
  
• ps: Calisan işlemleri göster
  
• pwd: Icinden bulunulan dizini göster

Q

• quanta: Güzel bir HTML editörü

R

• read: Shell'de monitörde girilen girdiyi oku
• reboot: Sistemi yeniden baslat (bknz. init 6)
• reset: Shell ayarlarini eski ayarlara getir
• return: Bir fonksiyonun hesapladigi degeri geri vermesi icin gereken komut
• rlogin: Uzaktaki bir bilgisayara baglan (bknz. Telnet)
• rm Komutu Kullanımı|rm: Dosyayi sil
• rmdir: Dizini sil (dizinin bos olmasi sarti ile)
• rpm: Redhat Packet Manager (ama genelde bütün Linux distrolari tarafindan desteklenir)

S

• select: Secenek secimi
• set: Deger ver
• sh: Bourne kabuğu
• shift: Kaydir
• shutdown: Sistemi kapat (bknz. init 0)
• sleep: Belli bir süre ara ver
• sort: Siralayarak göster
• split: Bir dosyayi parcalara ayir
• startx: X-Server baslat
• su: Baska bir kullanici adiyla gir ( option verilmezse root sifresi vermek gerekir)
• sudo: Bir komutu root (yetkili kullanıcı) gibi calistir (tabii "sudoers" dosyasi buna izin veriyorsa normal bir kullanicinin sudoers'i okumaya hakki yoktur).

T

• tail: Bir dosyanin son satirlarini göster (standart 10 satir).
• talk: Sisteme kayitli olan baska bir kullanici ile sohbet et
• tar: Arsiv programi
• tcsh: Ilerletilmis bir C-shell
• telnet: Uzak bir bilgisayara baglan
• then: if kosulu saglaniyorsa bundan sonraki komutlari calistir
• time: Bir komutun ne kadar süre harcadigini göster
• test: Bir kosulu test et
• top: İşlemleri görüntüle
• touch: Dosyanin degistirilme zamanini degistir
• traceroute: Router takibi
• true: Boolean tipindeki "doğru" degeri

U

• umask: Bir dosya icin standart haklar belirle
• uniq: Siralanmis bir dosya icinde birden fazal ayni satirlari ele
• umount: Baglanmis bir aleti sistemden geri cöz (komutun ismi "unmount" degil)
• unalias: alias'la degistirilmis komut aliaslarini geri cevir
• unrar: Bir Arsivleme programi
• until: Bir komutlar blogunu belli bir kosula kadar uygula
• unzip: Arsiv programi
• useradd: Sisteme yeni bir kullanici ekle
• userdel: Sistemden bir kullanici sil
• users: Su anda sisteme kayitli olan kullanicilari göster

V

• Vi Editörü|vi: Bir metin editörü
• vim: Bir editör programi
• visudo: sudoers dosyasi üzerinde calis

W

• w: Hangi kullanicinin o anda hangi komutu calistirdigini ya da hangi programi kullandigini göster
• wait: Belli bir işlemi bekle
• wall: Bütün kullanicilara mesaj yolla
• wc: Harf kelime ve satir sayma komutu
• wget: Belli bir sayfa icerigini agdan yerel PC ye indir
• whatis: Bir komutun ne ise yaradigini göster
• whereis: Ara
• which: Ara
• while: Komutlari belli bir kosula kadar döngü halinde calistir
• who: Sisteme kayitli olan kullanicilari göster (bknz. finger w)
• whoami: Kullanicinin kendisi hakkinda bilgi
• windowmaker: Bir destkop
• wine: Windows Emulator programi
• wish: Pencere kabuğu
• write: Bir kullaniciya mesaj gönder

X

• xanim: Bir media player
• XMMS: *** player
• xterm: X Terminal

Y

• yast (sadece SuSE): Sistem ayarlari yapmak icin GUI'siz bir tool (yet another setup tool)
• yast2 (sadece SuSE): Sistem ayarlari yapmak icin GUI'li bir tool
• you (sadece SuSE): YaST online update

Z

• zip: Arşivleme programi