Microsoft Terimleri Anlamı ve Açıklaması

emergency repair disk (ERD). Backup programı tarafından yaratılan ve %SystemRoot%/Repair klasöründeki üç dosyayı içeren bir disket. Bu disket sistemin açıladığı durumlarda kurtarma işlemi sırasında kullanılır.

embed (katmak). Bir uygulamada yaratılmış bir bilgi öğesinin (bir resim, bir ses, metin) diğer bir uygulamaya eklenmesi.

embedded object (katılmış nesne). Diğer bir uygulamadan kesilerek yapıştırılmış nesne.

encryption (şifreleme). Verilerin okunmasını engellemek için uygulanan bir güvenlik yöntemi.

Encrypting File System (EFS). Windows 2000'le gelen ve NTFS disk üzerindeki bilgileri korumayı amaçlayan bir düzenleme.

encryption (işaretleme). Verilerin yeniden düzenlenerek korunası .

enumarate (tanıma). İlgili nesnelerin listelenmesi ve tanımlanması.

entity integrity (birim bütünlüğü). Bir tablodaki bir satırın tek bir birim olarak tanımlanmasını; böylece çift değer (duplicate) almamasını sağlayan özellik. Bu özellik genellikle UNIQUE ve PRIMARY KEY kısıtlamalarıyla sağlanır.

exclusive lock (özel kilit). Serbest kalıncaya kadar diğer kilitler tarafından etkilenmeyen bir kilit. INSERT, UPDATE ya da DELETE işlemlerinde mutlaka bir özel kilit uygulanır.

explicit trust relationship (açık güven ilişkisi). Windows 2000 domainleri arasında açık olarak tek yönlü (windows NT türü) bir güven ilişkisi ya da Windows 2000 ile bir Windows NT domaini arasında yaratılan güven ilişkisi.

expression (ifade). Bir query içinde yer alan bir kolon adı, değişken, sabit ya da fonksiyon.

extended memory (eklenmiş bellek). Ana bellek içinde 1 Mb. klasik bellek alanının üzerindeki bellek alanı. Windows 3.1eklenmiş belleği kullanarak kullanıcının bellek sorunu olmamasını sağlar. Sanal bellek de burada yer alır. Windows 95 ve NT bellek yönetiminde böyle bir kavram yoktur.

Explorer (Windows Explorer). Windows 95 ve NT arabiriminde yer alan bir program. Dosyaları, klasörleri ve programları düzenlemek, bulmak vb işlemler için kullanılır.

fault tolerance (hata toleransı). Donanım hatalarına karşı verilerin bütünlüğünün korunması.

field (alan). Bir satır içindeki bir elaman. Bir kolon. Field (Alan).Metin, grafik, sayfa numaraları, tarih ve diğer bilgileri belgeye otomatik eklemek için kullanılan bir kod parçasıdır. Örneğin, Date (Tarih) alanı o anki tarihi belgeye ekler. Alanlar, ayrıca Mail Merge (Adres Mektup Birleştirme) işlemi içinde, alanları asıl belgeye bağlamak için kullanılır.

file (dosya). Bir birim bilgi. Bir belge ya da bir programın adı, uzunluğu ve diğer özellikleri ile yapısı. Program dosyaları (.exe, .com, .bat, .pif) çalıştırılabilir. .DOC, .XLS gibi uzantılara sahip dosyalar ise kullanıcıların yarattığı veri dosyalarıdır.

(dosya adı Bir dosyanın adı. Disk alanı üzerine kaydedildiği ad. Dosya adı iki kısımdan oluşur; dosya adı ve uzantısı.

filegroup (dosya grubu). Bir birim olarak yönetilebilen bir ya da daha çok dosya.

fixed database role (sabit database rolü). Her bir için belli görevleri tanımlayan rol.

fixed server role (sabit server rolü). Database'lerin dışında server düzeyinde görevleri içeren roller.

focus (odaklanma). Kullanıcı girişi için hazır olma. Bir kontrolün aktif hale gelerek kullanım için hazır olması (seçilmesi).

folder (klasör). Mantıksal bir depo alanı. İçinde dosyaları, programları ve dokümanları içeren klasörler masaüstünde yer alırlar ve Windows 95 ve NT kullanıcı arabiriminin ana birimini oluştururlar.

Font Formatting (Karakter Biçimlendirme). İstediğiniz sayıda seçili karaktere uygulanabilecek biçimlendirme. Karakter biçimlerini uygulamak için, Format (Biçim) menüsünde Font (Yazıtipi) komutunu, Formatting (Biçimlendirme) araç çubuğunu ve klavye kısayollarını kullanabilirsiniz.

foreground (önalan). ekranda aktif pencerenin kapladığı alan.

foreign key (yabancı anahtar). Ana tablodan gelen ana anahtara karşılık ilgili alt tablolardaki alan. İlişkisel bütünlük kuralı gereği her yabancı anahtar diğer tabloda bir ana anahtarı işaret eder.

forest (orman). Bir ya da daha çok Active Directory ağacının yer aldığı alan. Forest içindeki bütün domainler ortak veritabanını kullanırlar.

format (biçim). Bir metnin renk, yazı tipi, paragraf düzeni vb. özelliklerle düzenlenmesi.

free space (boş alan). Diskte yeni bölümler (partition) yaratmak için kullanılan kullanılmayan ve formasız alanlar.

foreign key (yabancı anahtar). FK. Aynı ya da diğer bir tablodaki primary key değeri ile eşleşen kolon ya da kolon bileşeni.

fully qualified domain name (FQDN). Domain içindeki yeri itibariyle tam olarak bir domaini belirten domain adı. Örneğin. Bilgisayar1.sirket.com, bir bilgisayarı gösteren tam bir domain adıdır.

function (fonksiyon). Bir birim olarak işletilen komut kümesi. Bir ad ile ve gerekirse giriş parametreleriyle çalıştırılan fonksiyonlar belli bir işlemi yerine getirirler.

global group (global grup). Domain'in tüm üyelerinde geçerli olan gruplar.

Global Catalog (global katalog). Her domainden bir kısım kendi domaininin de bütün nesnelerini içeren Windows 2000 için özel bir domain controller. Active Directory sistemi içinde domain controller olan ilk server global katalog olur.

globally unique identifier (GUID). Tek olarak üretilen 16-bayt bir değer. Zamanı ve bir sıra numarasını içerir ve belli bir aygıtı ya da nesneyi tanımlamak için kullanılır.

Group Policy (grup politikaları). Programların, network kaynaklarının ve işletim sisteminin çalışmasını kontrol altına alan düzenlemeler. Grup politikaları bir kullanıcıya, gruba, OU'ya ya da domaine uygulanırlar.

Group Policy object (grup politikası nesnesi). Grup politikalarını oluşturmak için kullanılan ve birden çok grup politikası düzenlemesini içeren düzenleme.

grant (izin vermek). Kullanıcıya bir işlemi yapmak için izin vermek.

group (grup). Belli sayıda kullanıcıdan oluşan bir grup. Yerel ve global olmak üzere belli işlemleri yapmak için gruplar tanımlanır. Program ya da dokümanlardan oluşmuş bir küme.

hard disk (sabit disk). Sistem içinde yerleştirilmiş ve kendi sürücüsü içinde sabit olarak yer alan disk.

hardware (donanım). Bilgisayarın fiziksel kısımları. Klavye, monitör, kartlar, kablolar vb.

Hidden Text (Gizli Metin). Seçilen metni görüntülemenize ya da gizlemenize izin veren bir karakter biçimidir. Bu işlem, gizlenecek alan seçildikten sonra, Format (Biçim) menüsündeki, Font (Yazıtipi) komutu, Hidden Text (Gizli Metin) onay kutusu ile gerçekleştirilir. Word gizli metnin altını, noktalı çizgi ile çizer.

hierarchical namespace (hiyerarşik ad alanı). DNS ad alanı gibi nesnelerin bir biriyle ilgili oldukları ya da bağlı oldukları adlandırma sistemi.

home directory (kendi dizini). Bir kullanıcın kendi dosyalarına sahip olduğu dizini.

icon (simge). Program, uygulama, disk sürücü, grup vb. öğelerin küçük çizimsel biçimleri.

import computer (alan bilgisayar). Bir export server'dan bilgilerin ana kopyalarını alan bilgisayar.

identifier (tanımlayıcı). Bir database nesnesinin adı. Bir tanımlayıcı 128 karakter uzunluğunda olabilir.

identity column (identity kolonu). Değeri otomatik olarak artan bir kolon.

Infrared Data Association (IrDA). Infrared aygıtlar arasında veri transferi için kullanılan ağ protokolü.

infrared device (infrared aygıt). Infrared ışıkla çalışan aygıtlar. Yazıcı vb.

inheritance (miras, etkilenme). Bir nesnenin mevcut (üst) nesnelerden etkilenmesi. Nesneler yaratırken ve yönetimini delege ederken göz önünde bulundurulacak şeylerden birisi de inheritance (miras ya da üst düzeyden otomatik olarak alına haklar ya da düzenlemeler) dir. Bir OU içinde bir OU yaratırsanız, yeni OU bütün özelliklerini üst seviyeden alır. İşte bu işleme inheritance (miras) denir. Bu etkilenme yönetim amacına uygun olarak kullanılmalıdır. Örneğin merkezi politikaları yukarıdan aşağıya uygulamak gibi.

insertion point (ekleme noktası). Yazı ortamında metne ekleme yapılacak yer.

installable filesystem (yüklenebilir dosya sistemi). Windows 95 ve Windows NT tarafından desteklenen dosyalama sistemi.

interface (arabirim, arayüz). İki ayrı sistem arasında ilişki kuran birim.

interrupt (kesme). Bir işlemin yapılmasını sağlayan donanım sinyali.

Internet. Genel amaçlı ve uluslararası bir bilgisayar ağı. 1960'lı yıllarda geliştirilen Internet ağı bugün milyonlarca kişinin kullandığı yaygın bir ağdır. Firmalar ve şahıslar eğitim, ticari, bilgi verme, bilimsel ve genel alanlarda kullanılır.

Intranet. Internet teknolojilerinin şirket ya da organizasyon içinde etkin iletişim ve bilgi akışı için kullanımıdır.

IntelliMirror. Windows 2000 özelliği. Kullanıcıların kendi masaüstü ve yazılım düzenlemelerini her yerde ve her zaman kullanmalarını sağlayan teknoloji.

Internet Information Services (IIS). Microsoft Windows 2000 Server içinde hazır olarak yer alan bir Web server yazılımdır. Web sitesi, Web uygulaması ve Web kümeleri (cluster) yaratmayı sağlar. Belgeleri paylaştırmak ya da belgelere intranet ya da Internet yoluyla ulaşmak için kullanılan bir üründür.

IP address (ip adresi). Ağ üzerinde bir bilgisayarı ya da aygıtı tanımlamak için kullanılan 32-bit adres.

job (iş). Bir ya da daha fazla adımdan oluşan yönetim eyleminin yapılması.

join (bağlantı). İki ya da daha fazla tablo arasında bir bağlantı oluşturularak bir sonuç setinin oluşturulması.

kernel (çekirdek). İşletim sisteminin temeli. En alt düzey fonksiyonlar ve bellek yönetiminin yapıldığı yer.

key (anahtar). Bir tablo içinde bir satırı tek olarak (unique) tanımlayan bir kolon. Bakınız: Primary key.

latency (gecikme). Değişikliğin karşı tarafa yansıması için geçen süre.

legacy (diğer). Kullanılmakta olan tüm (diğer) donanım birimlerini gösterir. Plag-and-Play teknolojisine uymayan bütün donanım birimleri (eski) legacy olarak adlandırılırlar.

linked server (bağlanılan server). Diğer bir server gibi kullanılan bir OLE DB data kaynağı.

list box (liste kutusu). Genellikle dizin ve dosya adlarını içeren listeleyen kontrol.

local group (yerel grup). Bir ya da daha çok bilgisayardan oluşan ve kendi bilgisayarının kaynaklarının yönetiminde kullanılan gruplar.

local printer (yerel yazıcı). Bilgisayarın çıkışına doğrudan bağlanan yazıcı.

local variable (yerel değişken). Atanmış bir değeri olan kullanıcı-tanımlı bir değişken. Yerel bir değişken DECLARE deyim ile tanımlanır. İlk değeri de SELECT ya da SET deyim ile verilir.

lock (kilit). Çok kullanıcılı ortamda aynı kaynağa erişimin kısıtlanması.

logical operators (mantıksal operatörler). WHERE deyimiyle arama işlemlerinde kullanılan AND, OR ve NOT gibi operatörler.

login-ID. Server'a giriş yapan kullanıcı.

logon script. Kullanıcının sisteme girmesiyle birlikte otomatik olarak işletilen dosyalar.

Main Document (Ana Belge). Main Document (Ana Belge), Mail Merge (Adres-Mektup Birleştirme) birleştirme işleminde, birleştirilmiş belgenin her kopyasında aynı kalan metin ya da grafikleri içerir. Örneğin, yılbaşında göndereceğiniz tebriklerde metin içeriği hep aynı kalır, bunun yanında kişiler ve adresler (veriler) değişir. Burada aynı kalan metinler Main Document (Ana Belge) oluşturur.

main directory (ana dizin). Sabit disk içinde bütün dizinleri içeren dizin (kök).

main memory (ana bellek). Programların ve verilerin geçici olarak yer aldığı ve işlemlerin yapıldığı bellek alanı.

mandatory user profile (zorunlu kullanıcı profili). Kullanıcıların zorunlu olarak uyacakları profil dosyaları.

Master Boot Record (MBR). Bir sabit disk üzerindeki ilk sektör. MBR disk için partition tablosunu içerir.

maximize (ekranı kaplama). Pencerenin masaüstünü kaplayacak biçimde en büyük boyutlarına getirilmesi.

memory(bellek). Bilgi ve programlar için geçici saklama alanı.

menu (menü). Uygulama pencerelerinde yapılacak işlemleri tanımlayan işlem grupları.

menu bar (menü çubuğu). Mönü adlarının dizili olduğu ve genellikle pencerelerin ikinci çubuğu.

Merge Fields (Birleştirme Alanları). Mail Merge (Adres mektup birleştirme), Main Document (Asıl Belge) içine eklediğiniz birleştirme alanları, seçilmiş veri kaynağından alınan bilginin nereye ekleneceği konusunda Word'e yol gösterir. Birleştirme alanları eklemek için, Mail Merge (Adres Mektup Birleştirme) araç çubuğunda, Insert Merge Field (Birleştirme Alanı Ekle) düğmesini tıklamalısınız.

Microsoft Repository. Automation nesnelerine erişim sağlayan sistemi. Microsoft Repository, TDS paketlerinin saklanması için ilişkisel database bileşenleri içerir.

Microsoft Management Console. Yönetim araçlarını bir araya getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar konsol olarak adlandırılır. Konsollar snap-in olarak adlandırılan araçları içerirler.

Microsoft Network. The Microsoft Network (MSN), dünya çapındaki bilgisayar kullanıcıları birliğine kolay ve ucuz erişim sağlayan çevrimiçi bir hizmettir. MSN'e erişim bir Windows 95 özelliğidir MSN, işletim sistemiyle mükemmel biçimde birleştirilmiştir. MSN'i kullanarak, dünya üzerinde insanlarla haberleşebilir; son haberleri, spor, hava ve parasal bilgileri okuyabilir; teknik sorularınıza yanıt bulabilir; binlerce program arasından istediklerinizi yükleyebilir; Internet'e bağlanabilir ve diğer işlemleri yapabilirsiniz.

mirror set (ikiz set). Windows NT 4.0 ve diğer eski işletim sistemlerinde mirror (disk ikizleme) işlemi mirror setlerle yapılmaktaydı. Windows 2000'de mirror setler yerini mirrored volüme bıraktı. Mirrored volümler bir sabit diskin diğer bir sabit disk ile yedeklenmesidir. Diğer bir deyişle veriler iki diske birden yazılarak, disklerden birisinin arızalanması durumunda diğer diskin kullanılmasını sağlar.

mirrored volume (ikiz volüm). Windows 2000 Server üzerinde mirrored volüm yaratmak için en azından iki dinamik disk kullanılır. Mirrored volümler hata toleransına sahiptir. Bu arada mirrored volümler extended ya da striped olamazlar. Mirrored volüm yaratıldıktan sonra iki disk tek bir sürücü harfi ile kullanılır.

microprocessor (mikroişlemci). Bilgisayarın ana işlem birimi. Aritmetik, mantık işlemlerini ve belli sayıda komutu yerine getiren yongalar.

minimize (simge durumuna getirme). Pencerenin masaüstünde görünmeden görev çubuğunda yer alması.

MMC. Microsoft Management Console. Yönetim araçlarını bir araya getiren bir araçtır. MMC içindeki bu araçlar konsol olarak adlandırılır. Konsollar snap-in olarak adlandırılan araçları içerirler.

MMC snap-in. MMC içine eklenen araçlar. Örneğin Active Directory Users and Computers aracı MMC içine eklenerek gerek durulduğunda bir MMC ortamından diğer yardımcı programlarla birlikte kullanılır.

mode (kip). İşletim sistemi, sürücü ya da bir yazılımın çalışma biçimi. Yazılımın çalışma kipi işletim sistemi kaynaklarını, bellek ve işlemci kullanımı ile ilgilidir. Bkz. Protected mode.

modem. Bilgisayarın telefon hatları üzerinden birbirlerine bilgi iletmesini sağlayan aygıt.

mouse (fare). İşaretleme aygıtı. Düğmelerine basarak nesneleri seçer. Fare bir nesneyi bir yerden bir yere de sürükleyebilir.

multimedia (çoklu ortam). Ses, çizim ve video gibi değişik ortamlardaki verilerin birlikte kullanılması. Windows 95 multimedya özelliklerine sahip bir işletim sistemidir.

multimaster replication (çok asıllı replikayon). Bürün domain kontroller bilgisayarların directory bilgisini güncelleyebildiği replikasyon. Windows 2000 Active Directory replikasyonu bu şekilde çok asıllı bir replikasyon işlemidir.

multi-tasking (çok-görevlilik). Bir çok uygulamanın (programın) aynı anda çalıştırılması. Windows NT öncelikli çok görevliliğe sahip bir işletim sistemidir. Bkz. pre-emptive multitasking.

mutex. Mutual Exclusion Service.

mutual exclusion service. Bir komut sürecinde sadece bir iş parçacığının (thread) çalışmasını sağlayan bir yazılım tasarım tekniği.

named pipe. İşlemler arası iletişim mekanizması.

name resolution (ad çözümleme). Sayısal IP adresi değerlerinin karşılığı olan domain adlarını bulmak ay da tam tersi.

network (ağ). Birden çok bilgisayar ve çevre biriminin ortak kullanımını sağlayan işletim biçimi.

network adapter (ağ kartı). Bilgisayarı kablo ile diğer bilgisayara fiziksel olarak bağlanmasını sağlar.

network driver (ağ sürücüsü). Ağın içinde yer alan bir sabit disk ya da dizin.

network printer (ağ yazıcısı). Ağ içine bütün kullanıcılar tarafından kullanılabilen ortak yazıcı.

non-windows application (Windows dışı uygulamalar). Bellek yönetimi, sanal bellek vb. özelliklere sahip olmayan ancak Windows ortamında çalışan programlar.

Normal Template (Normal Şablon). Normal Template (Normal Şablon), herhangi bir belge için genel amaçlı bir şablondur. Word'ü başlattığınızda ya da standart araç çubuğundan New (Yeni) düğmesine bastığınızda, Word Normal şablona dayalı yeni ve boş bir belge yaratır.
Varsayılan belge biçimlendirmesini ya da içeriğini değiştirmek için bu şablonu değiştirebilirsiniz.

object (nesne). Bir veri ya da masaüstünde herhangi bir şey için kullanılan genel terim. Bir Active Directory bileşeni. Kullanıcılar, gruplar vb. Nesne temelli ortamda bütün bileşenler birer nesne olarak yer alırlar. Programlanırlar ya da yönetilirler.

Offline folder (çevrim dışı klasör). Çevrimiçi klasör kullanımı teknolojisi ise Windows 2000'in tanıtımlarında vurgulandığı gibi özellikle hareketli (tek başına ve şirket ağına bağlı olarak notebook bilgisayar kullanan kullanıcılar) kullanıcıların verilerini online ve offline durumdayken kullanmalarını sağlar.

operator. Aritmetik ya da mantıksal işlemler yapmak için kullanılan özel simgeler (karakterler).

open (açmak). Bir belgeyi ya da tabloyu yükleyerek pencereye getirmek. Bir pencereyi aktif duruma getirmek.

page (sayfa). Bellekte belli bir kapasitedeki alan.

Paragraph Mark (Paragraf İmi) ((). Paragrafı bitirmek için ENTER tuşuna bastığınızda Word'ün eklediği yazıcıdan basılamaz () karakterdir. Paragraph Mark (Paragraf İmi), sizin paragrafa uyguladığınız biçimlendirmeyi de içerir. Standart araç çubuğundaki düğme ile ekranda görünmesi sağlanır.

partition (bölüm). Sabit disk üzerinde ayrı bir bölüm.

password (parola / şifre). Kullanıcı için programa giriş izni.

path (yol). Sürücü ve dosya adlarına ulaşmada kullanılan terim.

peer-to-peer (eşler arası). Bilgisayarlar arasında uygulama ve dosya paylaşımını sağlayan network şekli.

peripheral unit (çevre birimi). Bir bilgisayar sisteminde ana bilgisayarın yanında yer alan yazıcı, modem, vb. yan birimler.

permission (izin). Bir dizin, dosya ya da bir aygıtla ilgili olarak kullanıcılara verilen yetkiler.

parameter (parametre). Bir query ya da stored procedure çalıştırıldığında kullanılan bir bilgi. Parametreler sayesinde aynı query ya da stored procedure, farklı değerlerle birlikte birçok kez kullanılabilir.

physical name (fiziksel ad). Bir dosyanı yer aldığı yol (path).

Plug-and-Play. Donanım birimlerinin otomatik olarak tanınması ve yazılımların kuruluşlarının otomatik olarak yapılmasını sağlayan donanım ve yazılım tasarım teknolojisi.

port (çıkış). Bilgisayardan çıkış ve bir aygının takıldığı bağlantı yerleri.

pre-emptive multitasking (öncelikli çok görevlilik). Kullanıcıya en iyi şekilde yanıt vermeyi amaçlayan ve buna göre işlemcinin kontrolünü programın aldığı işletim biçimi.

primary domain controller (ana domain kontrol birimi). Primary Domain Controller. NT Server'ın bir domain'inde merkezi yönetim amaçlı kurulması. Ana domain kontrol birimi kullanıcı veritabanına sahiptir. Domain kullanıcılarının sisteme girişi ana kontrol birimi üzerinden kontrol edilir.

primary partition (ana bölüm). Diskin işletim sistemi tarafından işaretlenen bölümü Bir diskte maksimum dört bölüm bulunur. Eğer ek bir bölüm varsa bu üç olur.

process (program). Çalışmakta olan bir uygulama, program.

program. Belli bir işlevi olan komut dizisi.

primary key (ana anahtar). PK. Bir tablo içindeki bir satırı tek olarak (unique) tanımlayan kolon ya da kolonlar bileşimi.

property (özellik). Bir nesnenin renk, yer vb. durumlarını açıklayan bilgileri.

protected mode (korumalı kip). Intel 386 mikroişlemcinin bellek kontrolü yaparak adresleri, giriş/çıkış kapılarını, fonksiyon çağırmalarını yönettiği bir işletim biçimi. Bir uygulamanın korumalı kipte çalışması; uygulamanın sanal bellek alanlarından yararlanması anlamına gelir.

protocol (protokol). İki (yazılım) biriminin birbiriyle iletişiminin tanımlanması. Ağ üzeride iki bilgisayarın kullandığı dil.

publish (yayınlama). Verilerin replikasyon için hazırlanması. Windows 2000 Server ve Internet Information servisleri belgelerin Intranet ve Internet ortamında yayınlanması sağlar. Windows 2000 yayınlama için WebDAV (HTTP/1.1 için yeni bir ekleme), Microsoft FrontPage Server Extensions ve FTP teknolojilerine sahiptir.

query (sorgu). Tablolardaki saklı verilerin üzerine kurulmuş sorgular. Sorgular tablolarda yer alan verilerden istenilen verilerin seçilmesini sağlarlar